Strauss, R.: Salome op. 54. Birgit Nilsson (s), Eberhard Wächter (b), Gerhard Stolze (t), Grace Hoffman (ms), Waldemar Kmennt (t) e.a. met het Ensemble van de Weense Staatsopera o.l.v. Georg Solti. Decca 475.7528 (2 cd’s, 1u. 39’11”). 1961
Strauss’ opera die is gebaseerd op een Duitse vertaling van het gelijknamige toneelstuk van Oscar Wilde was zijn eerste grote succes. Hij paste in de muziek gedurfde kleuren en harmonieën toe die soms wat schril van aard zijn. Dat was nogal gedurfd, maar ook erg origineel en soms nogal expliciet in erotisch opzicht. Geen wonder dat het werk een sensatie was. Zelfs tegenwoordig nog, hoewel we gewend zijn aan vulgaire effecten en overduidelijke bedoelingen.
Voor de uitvoerenden is het dus oppassen dat de muziek niet alleen maar vulgair en sensationeel wordt. Strauss’ werk mag niet degenereren tot iets louter blatants. Discipline en zelfbeheersing zijn daarbij nuttige uitgangspunten.
Het belangrijkste pluspunt van deze vertolking is Nilssons weergave van de verdorven, eigenzinnige, maar vastbesloten prinses die niet alleen vraagt om het hoofd van Jokanaan (Johannes de doper), maar dat tenslotte ook krijgt als beloning voor haar striptease (Dans van de zeven sluiers), uitgevoerd voor haar neurotische stiefvader Herodes en haar verdwaasde moeder Herodias.
In haar volmaakt getimede en van scherpe contouren voorziene voordracht voldoet ze aan de buitensporige eisen van de componist. Ze is tegelijk een veeleisend kind en een jong meisje dat is geobsedeerd door haar seksuele ontwaken en tot slot de vrouw die wordt vernietigd door haar verlangen om Jokanaan te bezitten.
Als visionaire Jokanaan, zich niet bewust van Salome’s aantracties, treft Eberhard Wächter de juiste toon van kernachtige, declamatorische felheid. Gerhard Stolze is een inderdaad neurotische Herodes en Grace Hoffman is een cynische Heodias. De kleinere rollen zijn ook goed bezet en na al die jaren klinkt de opname nog heel goed.
Alternatieven? Eventueel Sinopoli (DG 431.810-2) met een sublieme Studer in de titelrol en een heel goede Terfel als Jokanaan, en Rysanek (Herodias), maar een wat mindere Herodes van Hiestermann. Verder Schønwandt met Nielsen, Hale, Goldberg en Silja (Chandos CHAN 9611) en Karajan (EMI 567.080-2) met Behrens, Böhme, Baltsa.