CD Recensies

SAARIAHO: LACONISME DE L'AILE; L'AILE DU SONGE

Saariaho: Laconisme de l’aile (fluitsolo); Poèmes de Saint-John Perse uit Oiseaux/Birds; L’Aile du songe. Camilla Hoitenga (fl), Amin Maalouf (spr) met het Fins omroeporkest o.l.v. Jukka-Pekka Saraste. Naïve MO 78154 (60’23”). 2002 

 

Opnieuw blijkt op deze cd dat de in Parijs levende Kaija Saariaho ongeacht het materiaal  dat ze aanpakt en verwerkt over een enorme verbeeldingskracht en creativiteit beschikt; samen leiden die tot een fascinerende muziek die een nieuwe, bevrijdende draai geeft aan de wat stereotype  gedachte dat eigentijdse muziek alleen maar cerebraal, ontoegankelijk en schokkend zou zijn.

Ze ontwikkelde een compositiemethode waarin de wetenschappelijke analyse van instrumentale klanken en timbres een hoofdrol speelt. Dat blijkt hier uit de wijze waarin ze met de fluit omgaat en daaraan voor het traditionele oor nogal wat boeiende ‘nieuwe’ geluiden ontlokt die heel weelderig zijn en van een bijzondere schoonheid.

Het aan Camilla Hoitenga opgedragen L’Aile du songe (‘De vleugel van de droom’) is net als de andere werken hier gebaseerd op een gedicht van Saint-John Perse uit Oiseaux, maar de vogels die Hoitenga niet zozeer laat kwetteren zijn van een esoterischer soort dan die van Messiaen. Haar klankwereld is doordesemd van een anderssoortige schoonheid en geheimzinnigheid. Er wordt zelfs iets van de Aziatische suggestieve geluidswereld in weerspiegeld (Takemitsu).

Voorafgegaan en simpel, onopvallend ingeleid en begeleid door de recitant klinkt de fluitvlucht. Die gedichten worden kalm, haast als understatements voorgedragen in Frans en/of Engels door Amin Maalouf.

Wie zich bij het begrip Fluitconcert traditionele voorstellingen maakt, kan die beter even vergeten. Want de fladderende, kwetterende vogels worden in Sariaho’s Fluitconcert  (ook met de ondertitel L’Aile du songe) bescheiden, maar indringend begeleid door een ensemble dat soms zwijgt en dat verder vooral uit subtiel, exotisch aandoend slagwerk bestaat. Camilla Hoitenga geeft een prachtige, ver boven de materie staande verklanking van dit werk uit 2001 geeft waaruit blijkt dat ze grondig met het werk heeft geleefd. Met verbazing, be- en verwondering volgt men de vele toegepaste technieken en de beeldrijke klankweelde die daaruit voortkomt. Het muziekpatroon heeft vaart en is heel chromatisch, soms moet de soliste ook sprekend (vocaliserend) optreden. 

Laconisme de l’aile (‘Bondigheid van de vleugel’) is een bijna acht minuten oorspronkelijk aan Anne Raitio opgedragen fluitsolostuk dat in verschillende vormen bestaat, voorafgegaan en doorspekt met tekst uit 1982. Het is al met al een uiterst knappe prestatie van de fluitiste. De luisteraar kan hierbij ook zijn eigen filmische beelden oproepen.