Scarlatti: Klavecimbelsonates nr. 1-555. Scott Ross (kl), Monica Huggett (v), Christophe Coin (vc), Marc Vallon (fag) en Michel Henry (h). Erato 2564-62092-2, Warner 2564-62092-2 (34 cd’s, 34 u. 34’02”). 1987

Natuurlijk had het klavecimbel uit Scarlatti’s dagen een veel geringer bereik dan de moderne vleugel, maar binnen die beperkingen schiep hij muziek van een enorme verscheidenheid. Dat gaat qua karakter van holderdebolder vaart tot  teer lyrische bespiegelingen.

Scarlatti mag dan niet de gevoelsdiepte van zijn tijdgenoten J.S. Bach en G.F. Händel hebben bezeten, hij beschikte blijkbaar wel over een vrijwel onuitputtelijke vruchtbaarheid en hij was er duidelijk ook op uit om te kijken en de grenzen te verkennen van wat tien vingers op het klavier tot stand konden brengen. 

Zijn muziek is bezaaid met sprongen over twee octaven, passages met gekruiste handen en snelle nootherhalingen. Zo bezien kan Scarlatti worden beschouwd als de uitvinder van een heel nieuwe pianotechniek.

Maar zijn sonates vertonen nauwelijks of absoluut geen verwantschap met de latere van Haydn, Mozart en Beethoven. Voor Scarlatti betekende het begrip ‘sonate’ niet meer dan precies dat: een zuiver instrumentaal stuk.

In Scarlatti’s ééndelige sonates wordt het materiaal dan ook niet organisch ontwikkeld zoals later in de klassieke sonatevorm. Bij hem gaat om het verweven of juist tegenoverstellen van motieven die telkens terugkeren.

De grote charme van Scarlatti’s melodieën, de spitsvondigheid waarmee hij zijn muzikale argumenten voert en de quasi-romantische expressieve effecten bereikt hij met behulp van scherp contrasterende motieven.

Laten we dankbaar zijn dat de uitstekende integrale opname van de 555 sonates die oorspronkelijk door Erato ter gelegenheid van de driehonderdste verjaardag van de componist verscheen door Warner is heruitgeven, compleet met een tweehonderd pagina’s tellend boek en nu voor minder dan de helft van de oorspronkelijke prijs.

De uitgave bevat meteen ook de werken voor viool en continuo en voor de onwaarschijnlijke combinatie van viool en hobo unisono. Scott Ross, niet alleen aan het klavecimbel maar ook op het orgel en de andere musici zorgen voor een myriade kleine feestjes voor het oor en het gemoed; de opnamen klinken goed en dragen het hunne bij aan een bijna onuitputtelijke bron van belangstelling en genoegen.