Schnittke: Symfonie nr. 1. Russisch Staats symfonie orkest o.l.v. Gennadi Rozhdestvensky. Chandos CHAN 9417 (67.32”). 1988

Schnittke: Symfonie nr. 2 Sankt Florian. Mikael Bellini (ct), Malena Ernman (a), Göran Eliasson (t), Torkel Borelius (bs) met het Mikaeli kamerkoor en het Koninklijk Stockholm filharmonisch orkest o.l.v. Leif Segerstam. BIS CD 667 (59’55”). 1994

Schnittke’s Symfonie is een mijlpaal in zijn oeuvre. Het werk werd voor het eerst in 1974 in Gorky door Gennady Rozhdestvensky uitgevoerd: een symbolische feitelijk ver van alle belangrijke muziekcentra verwijderde stad  voor dit allegaartje aan verwarrende muziek.

“De eerste symfonie is een centraal werk voor me”, zegt de componist, “omdat deze alles bevat wat ik ooit in mijn leven heb gehad of gedaan, zelfs het slechtste en het meest kitschige, maar ook het oprechtste….. al mijn latere werken zijn voortzettingen hiervan en werden erdoor bepaald.”

We komen dan ook theatrale binnenkomsten en afgangen van orkestmusici tegen, free-jazz improvisaties en onverteerde fragmenten uit de klassieken. Kortom: het gaat om een rauw eclectisch stuk. 

Als contrast is daar de kernachtige Symfonie nr. 2 (1980), meer Mis dan symfonie feitelijk die duidelijk door Oostenrijk in het algemeen en Bruckner in het bijzonder is geïnspireerd. Het werk bevat klokgeluiden en welluidende koorpassages. Het is veel homogener dan zijn voorganger. 

Schnittke schreef in totaal 8 symfonieën die steeds kariger en kamermuzikaler werden.

Het is goed om Rozdestvensky in de Eerste symfonie te volgen. Hij hield niet alleen dat werk ten doop, maar was altijd een groot voorvechter van Schnittkes werk. Zijn vertolking is briljant en het enig spijtige is dat het om een ‘live’ opname met een rumoerig (enthousiast) publiek gaat.

Van Symfonie nr. 2 verschenen diverse opnamen maar om diverse redenen is dit de mooiste omdat Segerstam de materie zo volkomen beheerst en het symbolisme van het werk op zo’n mooi onoverdreven manier naar voren brengt.