Schönberg: Pelleas und Melisande op. 5; Verklärte Nacht op. 4. Berlijns filharmonisch orkest o.l.v. Herbert von Karajan. DG 457.721-2 (73’30”). 1974

Debussy voltooide zijn opera Pelléas et Mélisande op basis van Maeterlincks toneelstuk in 1895, Fauré zijn toneelmuziek in 1898 en Sibelius de zijne in 1905. Nog onwetend van de bijdragen van die anderen wilde ook Schönberg deze materie aangrijpen voor een theaterstuk, maar bij nader inzien maakte hij er een symfonisch gedicht van.

Waar Debussy’s opera geheel op understatement en implicaties is gebaseerd, is de muziek van Schönberg een strak gesnoerd, overduidelijk hedonistisch stuk waarin expliciet Mélisandes onwettige liefde voor haar zwager in wordt getoond, culminerend in een adembenemend effectief duet vol dramatisch contrapunt.

Op sommige plaatsen lijkt het dat de componist de orkestratietechnieken nog niet volledig onder de knie had, maar zijn enige symfonisch gedicht is haast obsessief betrokken en bevat mee van de meest erotische muziek denkbaar.

Nog steeds bezit Karajans uitvoering een weelderigheid van klank, hartstocht en gloed die andere versies doet verbleken. Het mooie is dat de intensiteit geleidelijk wordt opgevoerd.