Stravinsky: The rake’s progress. Robert Lloyd (bs), Dawn UPshaw (s), Jerry Hadley (t), Samuel Ramey (b) met het Ensemble van de Opéra Lyon o.l.v. Kent Nagano. Erato 0630-12715-2 (2 cd’s, 2u. 16’42”). 1995 

Stravinsky: The rake’s progress. Ian Bostridge (t), Deborah York (s), Bryn Terfel (b), Anne Sofie vonn Otter (ms), het MOnteverdikoor en het Londens symfonie orkest o.l.v. John Eliot Gardiner. DG 459.648-2 (2 cd’s, 2u. 13’12”). 1997

Stravinsky’s enige opera van enige lengte uit 1951 is gebaseerd op een reeks van acht schilderijen van Hogarth die de verloedering van Tom Rakewell in beeld brengen wanneer hij tenslotte via losbandigheid krankzinnig wordt. In het libretto van W.H. Auden en Chester Kallman wordt dit keurig uitgewerkt.

Heel passend hanteert Stravinsky een muziektaal die geschikt is voor deze achttiende eeuwse moraliteit die zo veel verschuldigd is aan Mozart. Het werk is opgebouwd uit solo- en ensemblenummers die door een klein orkest worden begeleid en die bijeen worden gehouden door recitatieven welke op klavecimbel worden begeleid.

Met al zijn subtiele anachronismen weerspiegelt een wereld waarin de natuurlijke orde – belichaamd door het huwelijk – wordt ondergraven door Toms lamlendige loopbaan en met een knappe, veelbetekenende – je kunt haast spreken van kille – exploitatie van de opera erfenis is hier sprake van het culminatiepunt van Stravinsky’s neoklassieke stijl.

Bijna alles in deze opera staat tussen aanhalingstekens en de tekst van het werk behoort ongetwijfeld tot de beste uit de twintigste eeuw.

Echt moeilijk uitvoerbaar is deze opera niet, maar hij bevat wel enige heel pakkende taferelen, zoals de slotscène in Bedlam die is vervuld van hopeloze wanhoop; Het afscheid van Tom door Anne Truelove behoort tot de teerste muziek van Stravinsky.

Vooral Kent Nagano heeft van dit werk een soort eigen specialiteit gemaakt en dat werpt in deze productie mooie vruchten af. In zijn studio opname wordt het werk als het ware opnieuw scherp gedefinieerd door een zorgvuldig voorbereide ideale bezetting die het geheel het gevraagde, juiste karakter geeft.

Op een iets lager niveau tellen ook Gardiner en de zijnen mee.