CD Recensies

SCHAT: (BIJNA) VOLLEDIGE WERKEN

Schat: (Bijna) complete werken. Passacaglia en fuga voor orgel op. 1; Introductie en adagio in oude stijl op. 2; Septet voor piano, blazers, cello en slagwerk op. 3; Octet voor blazers op. 4; Mozaïeken op. 5; Inscripties op. 6; Stukken voor fluit, trompet, viool en slagwerk op. 7; Cryptogrammen op. 8; The fall op. 9; Concerto da camera op. 10; Improvisations and symphonies op. 11; Entelechieën nr. 1 op. 12, nr. 2 op. 13; Signalement op. 14; Collages; Dansen uit Labyrint op. 15a; De aleph op. 15e; Clockwise and anti-clockwise op. 17; On escalation op. 18; Anathema op. 19; Introductie tot hypothema, Hypothema op. 20; Thema op.21; To you op. 22; To whom op. 23; Canto general op. 24; May ’75, a song of liberation op. 25a; Ged. Houdini op. 25; Voor kind en kraai op. 26; Symfonie nr. 1 op. 27; Aap verslaat de knekelgeest op. 28; Polonaise voor piano op. 29; Symfonie nr. 2 op. 30; Serenade voor strijkorkest op. 31; Adem op. 32; De trein op. 33a; Fluitconcert op. 36 Lenteconcert; De toonklok op. 34; De hemel op. 37; Études voor piano en orkest op. 39; Alarm op. 40; Een Indisch requiem op. 41; Rondgang op. 42; The food of love op. 43; Arch music for St. Louis op. 44; Symfonie op. 45, Gamelan; Genen op. 47; The wallpeckers op. 48. Diverse uitvoerenden. NM Classics 92133 (12 cd’s, 13u. 09’15”). 2006 

Het is goed dat 9 november 2014 tijdens de November Music dagen in De Bosch aandacht wordt besteed aan het ongeveer 20 minuten durende To you op. 22 van Peter Schat uit 1972 compleet met de zes (gereviseerde) levensgrote bromtollen die een revolutionair lied mee bromneurieën. Het is echter eigenlijk nogal triest zoals deze belangrijke componist (1935-2003) zo snel na zijn dood in vergetelheid dreigt te raken.

Gelukkig is daar dit verzamelalbum met zijn bijna volledige, zeer diverse werken. Wie het in chronologische vorm opgemaakte lijstje volgt, ziet al gauw wat ontbreekt: integrale opnamen van Dansen uit het labyrint, Houdini en Symposion. Maar wel wordt duidelijk aangetoond hoe hij het Bouleziaanse structuralisme al gauw verwisselde voor sociaal (denk aan de Notenkrakers), politiek (denk aan Che Guevara), anti imperialistische (Reconstructie), provocerende theaterwerken als Thema en Canto general maar ook speelse, ironische en abstracte werken. Of in grootschaligheid (de opera Symposion). Maar meestal ging het in zijn muziek wezenlijk om onuitgevochten innerlijke conflicten, zoals in Anathema. Typisch jaren zestig, met stijlcitaten, zijn bijvoorbeeld het mooie Clockwise and Anti-Colockwise voor blazers of het blokfluitwerk Hypothema waarin het citaat uit Van Eycks Fluyten Lusthof via een bandopname klinkt.

Interessant ook hoe hij op het spoor kwam van de Toonklok, een systeem dat zorgde voor een aantal stereotype harmonische velden en waarvoor hij de lezers van de NRC uitnodigde om mee te denken en te componeren. Geweldige resultaten leverde dat niet op. Interessanter waren eerder ontstane werken als het lyrische, maar ook verontrustende Kind en Kraai en de mooie ‘strip opera’ Aap verslaat knekelgeest. Met de Gamelansymfonie uit 2000 leek Schat nieuwe wegen in te slaan, maar ver is hij daarop helaas niet meer gekomen.

Met heel diverse, op verschillende tijden door tal van verschillende individuele musici en ensembles gemaakte opnamen is te verwachten dat het niveau van uitvoeringen en opnamen wat wisselend is, maar representatief is het geheel zeker.

Verdere opnamen van Schats werk zijn schaars: Études voor piano en orkest en Symfonie nr. 2 door Martijn van den Hoek en het Gelders orkest o.l.v. Richard Duffalo (Donemus CVCD 76); Clockwise and Anti-Clockwise, Dansen uit het Labyrint, On escalation door het Balletorkest o.l.v. Thierry Fischer (Donemus CVCD 83) en The heavens door het Concertgebouworkest o.l.v. Riccardo Chailly (NM NM 92033).