Schumann: Manfred op. 115. Klausjürgen Wüssow, Mona Seefried, Christa Lorenz, Ingrid Hoffmann, Horst Schön, Manfred Tümmler (spr), Gudrun Sieber (s), Gabriele Schreckenbach (a), Alejandro Ramirez (t), Harald Stamm (bs) met het RIAS Kamerkoor en het Berlijns Radio symfonie orkest o.l.v. Gerd Albrecht. Koch Schwann 31089-2 (64’01”). 1984

Schumann: Manfred op. 115. Jörg Gudzuhn (spr), Nora Kaminiczny (s), Karin Rohde (a), Kim Schrader (t) met het Berlijns Omroepkoor en – Symfonie orkest o.l.v. Michael Schønwandt. Kontrapunkt 32181 (72’20”). 1993

Van Schumanns Manfred krijgen we als regel alleen de dramatische, grootse Ouverture te horen, maar het is best de moeite waard om zijn opus 115 uit 1848/52 als Dramatisches Gedicht in drei Abteilungen in het geheel te leren kennen in deze transcriptie van Suckow. Het gaat om een toonzetting van Byrons gelijknamige ‘metafysische’ gedicht uit 1816 nadat zijn huwelijk met Annabelle Millbanke was stukgelopen en hij een incestueuze relatie had gehad met zijn halfzuster Augusta Leigh. 

De titelheld uit het gedicht wordt bovendien gekweld door de herinnering aan een mysterieuze zonde. In de toenmalige jeugdcultuur vond men een dergelijke zonde een grote schande, maar tegelijkertijd ook maar wát interessant. Men zag de schending van een taboe als een proeftuin voor toekomstige idealen, geheel los van vastgeroeste tradities en kerkelijk gezag.

Dat gedicht was nota bene door Schumanns vader in Duitse vertaling uitgegeven. Het werk bestaat uit de bekende ouverture, een entr’acte, melodrama’s en diverse vocale soli en koren. Het handelt over een door spijt gekwelde titelheld die als verschoppeling door de onherbergzame Alpen zwerft en op zijn weg Astarte (met wie hij een niet opgehelderde affaire had, een Alpenfee, Nemesis, een abt en een geest ontmoet tijdens zijn van bovennatuurlijke om niet te zeggen astrale verwikkelingen vervulde tocht.

In de loop der tijd verschenen verschillende ‘volledige’ opnamen van het werk. Die volledigheid is heel betrekkelijk, want niet zelden werden de spreekrollen nauwelijks of niet mee geregistreerd. Dat diskwalificeert meteen de oudste opnamen van Beecham (in het Engels op Sony SMK 91169) en Schuricht (Archiphon). Beter kwam het werk uit de verf met Will Quadflieg en Kubelik (Melodram GM 40054).

Van de twee hierboven genoemde uitgaven bevredigt die van Albrecht heel goed door de duidelijke rolverdelingen en die van Schønwandt door de muzikale volledigheid.