Carter: Balletmuziek Pocahontas en The minotaur. Boston Modern Orchestra project o.l.v. Gil Rose. BMOP 1077 (65’57”). 2020
Carter: The minotaur; Dust of snow; The Rose family; Pianosonate 1943/6. Resp. New York Kamersymfonie o.l.v. Gerard Schwarz, Jan deGaetani (ms) en Gilbert Kalish en Paul Jacobs (piano). Nonesuch 7559-79248-2 (61’49”). 1982-1988
Nadat hij Stravinsky Sacre in 1924 voor het eerst had gehoord, besloot Elliott Carter (1908- 2012) dat hij ook balletmuziek wilde schrijven, maar het duurde tot 1939 voordat het er met Pocahontas uit 1939 van kwam. Daarna duurde het tot 1947 voordat zijn enige andere ballet The minotaur volgde. Daarbij hielp het hem dat Lincoln Kirstein van eerst de Ballet Caravan en later van het New York City Ballet hem aanmoedigde.
Pocahontas was een flop in 1939. De New York Times deed het af met de opmerking: ’the music is so thick it is hard to see the stage through it’. Maar ook The minotaur had geen succes, misschien omdat niet Balanchine, maar zijn jonge assistent John Taras de choreografie verzorgde.
Deze Pocahontas of Matoka (ca. 1596 - 1617) was als vooraanstaand lid van de Powhatan Indianen in 1613 gegijzeld door de kolonisten. Ze werd aangemoedigd om zich tot het Christendom te bekeren en kreeg daarna de naam Rebecca. Op achttienjarige leeftijd trouwde ze in Virginia met de tabaksplanter John Rolfe, verhuisde met hem naar Londen in 1616 en werd gepresenteerd als mooi voorbeeld van een ‘gecultiveerde wilde’. Ze stond in aanzien, maar stierf helaas jong.
Nu beide werken voor het eerst compleet op cd verschijnen, wat betekent dat we in The minotaur achtereenvolgens de ‘Overture, king Minos’ palace in Crete’, ‘Queen Pasiphae dresses for her tryst with the sacred bull’, ‘Pasiphae’s dance with the bulls’, ’Interlude’, ‘Building of the labyrinth’, ’Procession and entrance of king Minos’, ‘Sacrifice of the Greek victims’, ’Ariadne dances with Theseus’ (pas de deux), ’The labyrinth’, ’Theseus’ farewell as he enters the labyrinth’, ‘Ariadne’s thread unwinds’, ’The fight with the minotaur’, ‘Ariadne rewinds her thread to lead Theseus out of the labyrinth’, ‘Greeks and Theseus emerge from the labyrinth’ en ‘Theseus and the Greeks prepare to leave Crete’ te horen krijgen. Het zijn in totaal 15 delen in neoklassieke stijl de meestal direct in elkaar overgaan.
Pocahontas bestaat uit de delen ‘Overture’, ‘John Smith and Rolfe lost in the Virginia Forest’, ‘The Indians ambush John Smith’, ‘Princess Pocahontas and her ladies’, ‘John Smith is tortured by Indians and saved by Pocahontas’, ‘John Smith presents young Rolfe to Pocahontas; Rolfe and Pocahontas dance’, ‘Pavane, farewell of Indians, Pocahontas and Rolfe sail for England’. Gerard Schwarz gaf een aardig voorproefje van The minotaur, maar de opname van beide balletten uit Boston bevalt beter omdat Gil Rose voor meer ritmische energie zorgt en beide werken weergeeft. De cd van Schwarz is aantrekkelijk dankzij de overige werken.