Donizetti: Roberto Devereux. Edita Gruberová (s., Elisabetta), Delores Ziegler (ms., Sara), Don Bernardini (t., Roberto), Ettor Kim (b., Nottingham) e.a. met het Ensemble van de Opéra du Rhin en het Straatsburgs filharmonisch orkest o.l.v. Friedrich Haider. Nightingale Classics NC 070563-2 (2 cd’s, 2u., 09’31”). 1994
De 23 december 1946 geboren Slowaakse sopraan Edita Gruberova, die jarenlang het publiek bekoorde met haar glinsterende pianissimi en haar vocale pyrotechniek in opera’s van Donizetti, Bellini, Verdi en Richard Strauss overleed 18 oktober 2021 aan een bij een ongeval opgelopen hoofdwond.
Haar loopbaan duurde meer dan een halve eeuw vanaf haar eerste optreden in haar geboorteplaats Bratislava totdat ze vorig stopte met optreden.
Ze was een van de meest spectaculaire coloratuursopranen uit haar tijd en kreeg de hele wereld aan haar voeten. Maar het belangrijkst waren haar optredens aan de Weense Staatsopera waar ze in 1970 debuteerde als Konigin van de nacht in Mozarts Die Zauberflöte.
Ze vervulde vele rollen, te beginnen met de achttiende eeuwse Mozart, de canon ‘bel canto’ opera’s van Donizetti, Rossini en Bellini, ‘La traviata’ van Verdi en ’Ariadne auf Naxos’ van Richard Strauss
‘Mijn God, wanneer Strauss je Zerbinetta ooit had gehoord!’ riep Karl Böhm ooit uit. Een keer kreeg ze wel twintig minuten durend applaus (wat haar echt zorgen maakte).
Eén van haar glansrollen was die van koningin Elizabeth in Donizetti’s Roberto Devereux en vandaar deze bespreking als eerbetoon.
Het is de minst bekende van Donizetti’s Tudor opera’s. Het orkestvoorspel is meteen heel treffend met een treurige referentie aan ‘God save the queen’. De handeling gaat over Robert, de graaf van Essex, die is teruggekeerd uit Ierland om de beschuldiging van verraad aan te horen. Met Sara, de hertogin van Nottingham en haar man in de subplot.
Het innerlijke conflict van de koningin tussen haar liefde voor Essex en haar plicht om de verrader te straffen staat tegenover haar realisatie dat Sara haar rivale in de liefde is. Dat leidt tot een ontroerende slotscène waarin Essex, op weg naar het hakblok voor zijn executie, ziet dat Elizabeth de ring die hij haar had geschonken ontvangt.
Centraal voor het succes van deze opname is de wijze waarop Edita Gruberova de rol van de koningin invult. Met haar flexibele, warme stem maakt ze iets heel ontroerends van haar rol. Ze wordt goed terzijde gestaan door de genuanceerd zingende Don Bernardini als Essex. Even effectief zijn Delores Ziegler als Sara en Ettor King als Nottingham.
Verder alle waardering voor de begeleiding van Friedrich Haider. Geen wonder: hij is haar tweede echtgenoot.