Elgar: Celloconcert in e op. 85; Dvorak: Celloconcert in b op. 104 B. 191. Jacqueline du Pré met resp. het Londens symfonie orkest o.l.v. John Barbirolli en het Chicago symfonie orkest o.l.v. Daniel Barenboim. EMI 555.527-2 (72’41”). 1965, 1970

19 oktober 2017 was het twintig jaar geleden dat de beroemde Engelse celliste Jacqueline du Pré aan de gevolgen van multiple sclerose overleed. Dat was lang voordat deze site werd opgestart, maar het lijkt passend haar nog een laat eerbetoon te geven aan de hand van één van haar mooiste opnamen: die van Elgars celloconcert.

Het gaat om een van de beroemdste werken uit het cellorepertoire. Zodra de solist de sombere beginakkoorden speelt, treft de klaaglijke tenorstem meteen de essentie van het instrument. Een Brits publiek hoort er ook een afscheid van het Edwardiaanse Engeland aan het eind van W.O. I in en Elgars eigen afscheid van zijn loopbaan als componist.

Dit zeer persoonlijke werk is ook een prachtig gedenkteken voor de Jacqueline du Pré die hiermee zo’n verpletterende indruk op de luisteraar maakt. Ze verloste het concert uit de beschaafde, fatsoenlijke traditie met haar visionaire en extraverte vertolkingen. Haar hartstochtelijke overgave zal voor altijd worden geassocieerd met de lange, stijgende e-kein toonladder die explodeert in in het hoofdthema van het eerste deel.

De tragedie van haar abrupt afgebroken loopbaan toen ze pas 27 was, is onverbrekelijk verbonden met de tragische verhevenheid van dit concert.

De lagen van cultureel bewustzijn hadden waarschijnlijk niet kunnen ontstaan rondom een minder werk, maar gelukkig is Elgars concert een van zijn beste, origineelste scheppingen. Het beknopte eerste deel wordt gevolgd door een bliksemsnel, flitsend scherzo, terwijl het intense adagio met zij bijna hartverscheurende aantrekkingskracht terugkeert in een verziend coda van de uitbundige finale.

Du Pré’s opname is en blijft fascinerend, hoewel ze enigszins de neiging heeft om elke noot wel erg diep uit te spitten. Dergelijk spel is misschien niet meer in de mode, maar Du Pré was een kunstenares met bijzondere krachten; ze communiceerde heel direct en intensief op emotioneel niveau met het publiek. Zelf luisterend naar deze cd krijgt men daar na jaren nog iets van mee.

Du Pré maakte verschillende opnamen van het Celloconcert van Dvorak: met Charles Groves (BBC Legends BBCL 4156-2) en met Sergio Celibidache (Teldec 8573-85340-2), maar deze met haar echtgenoot heeft iets heel bijzonders.