Feldman: For Benita Marcus. Marc-André Hamelin. Hyperion CDA 68048 (72’23”). 2016
Het valt op dat Morton Feldman’s For Benita Marcus, het in 1985 geschreven werk, dat hij schreef voor deze pianostudente die hij zeven jaar onder zijn hoede had, tot zijn meest opgenomen composities is gaan behoren. Bovendien vormt het een ideale inleiding tot de late werken van de in 1989 overleden componist: een rond de zeventig minuten muzikaal canvas van grote omvang.
Het werk is opgebouwd als een mozaïek van kleine fragmenten, een korte opeenvolging van verschillende toonhoogtes, drie herhaalde noten of brokjes harmonie die en op diverse manieren essentieel gemaakt om een muzikaal veld te scheppen waarin zelfs de kleinste veranderingen of ontwrichtingen een groot effect tweet kunnen brengen. Er is wel gezegd dat de componist 1001 manieren vond om met drie noten te manipuleren. ‘Nagenoeg alle muziek die Feldman schreef, is langzaam en zacht De kleurschakeringen en de rijkdom ervan zijn pas te herkennen wanneer je gewend bent aan het gedempte licht’, aldus Cardew.
Een omschrijving die uitstekend past voor de meest monumentale, maar ook erg verstilde werken als Triadic memories (1981) en For Benita Marcus die Feldman in de jaren tachtig schreef. Deze duren elk apart langer dan alle vroege pianowerken bij elkaar.
Als een der eersten bleek Hildegard Kleeb in 1990 met haar opname (Hat Art HATNOWART 174) de grammatica van deze muziek die ze in 72’00” uitvoerde goed te begrijpen. Ze speelt het werk met fijne gradaties van toucher, kleur en polsslag, maar werd wel nogal erg direct opgenomen.
Onopvallender waren de opnamen van Markus Hinterhäuser (Col Lego WWE 31886), Steffen Schleiermacher (MDG MDG 613-1522-2) en John Tilbury (London Hall LOHALL DO 13, 4 cd’s) uit 1996. Dat het misschien toch verstandiger is om de late Feldman over te laten aan specialisten in eigentijdse muziek, toonde Ivan Ilic in 2014 aan (Paraty 135305). Hij is nogal ongedurig en al in 68’02” klaar met het werk. Aan de andere kant van dit tijdspectrum treffen we Sabine Liebner aan, die er in 2006 liefst 88’17” over deed (Oehms OC 594, 2 cd’s). De dvd uitgave van Kees Wieringa (Do Records 201) is een grote onbekende.
E nu is er dan ook Marc André Hamelin, de alzijdige die haast de beste greep op deze minimalistische muziek heeft. Hij toomt zijn virtuositeit in en late muziek zich op eigen, ietwat vreemd evocatieve en expressieve manier ontwikkelen. Het resultaat is een fraaie uitgave om voortaan geducht rekening mee te houden.