Foss: Pianoconcerten nr. 1 en 2; Elegie voor Anne Frank (2x). Jon Nakamatsu en Yakov Kasman (p), Eliza Foss (spr) en Lukas Foss (p) met het Pacific symfonie orkest o.l.v. Carl St. Clair. Harmonia Mundi HMU 90.7243 (77’56”). 2000

De in Berlijn geboren Lukas Foss groeide op in een artistiek en gecultiveerd gezin, leerde pianospelen, bezocht de opera en ging eigen stukken schrijven. In 1933 verhuisde het gezin naar Parijs en in 1937 emigreerde het naar de V.S. waar de jonge Foss aan het Curtis Institute bij Fritz Reiner ging studeren, later ook in Tanglewood bij Serge Koussevitzky. Al op 17-jarige leeftijd debuteerde hij als dirigent bij het Pittsburg symfonie orkest, waarna hij verder studeerde bij Paul Hindemith aan Yale/

Zijn eerste belangrijke compositie was de cantate The prairie op tekst van Carl Sandburg. Daarop volgden heel wat werken in klassieke en romantische stijl. Maar hij bleef ook concertpianist en schreef geestige kinderopera’s. Een symfonie van hem is geheel gebaseerd op koralen van Bach. Foss overleed in 2009.

Voor het overige bevond Foss zich vaak in de voorhoede van de avant-garde. Met deze cd kunnen we goed met hem kennismaken als componist en interpreet en als verbindende figuur tussen Copland en de New Yorkse modernisten.

De beide pianoconcerten ontstonden in 1943 en 1953. Het zijn verrassende composities waarin bij nr. 1 vooral de op heel eigen manier verwerkte invloed van Hindemith opvalt en in nr. 2 de navolging van Beethovens Pianoconcert nr. 5 met een toefje Stravinsky. Een grandioos werk, waarover dirigent St. Clair helaas enigszins de controle dreigt te verliezen. Gelukkig is dat bij de virtuoze solist Yakov Kasman niet het geval; ook John Nakamatsu is goed opgewassen tegen zijn partij in het andere concert.  

De aanwezigheid van de componist in de beide versies van de Elegie voor Anne Frank uit 1989 is heel wezenlijk. Eenmaal klinkt het werk in originele vorm met Foss’ dochter Eliza als vertelster van fragmenten uit het dagboek, de andere keer radicaal gehercomponeerd en met vier minuten bekort als orkestwerk.

Deze uitgave behoort tot de beste die een beeld geven van Foss.