Fitelberg: Strijkkwartetten nr 1 en 2; Serenade voor altviool en piano; Sonatine voor 2 violen ’Nachtmusik op. 9 ‘Fisches Nachtgesang’. Joaquin Valdepenas (k), Arc ensemble, Bryan Epperson (vc) en Kara Huber (celesta). Chandos CHAN 10877 (60’38”). 2015

 

De Poolse componist Jerzy Fitelberg (1903 - 1951) die in de jaren dertig vorige eeuw via Parijs naar de V.S. is gevlucht bij de dreigende opkomst van de Nazi’s kreeg terecht een plaatsje in de serie ‘Muziek in ballingschap’ van Chandos.

Hij studeerde in Warschau en Berlijn, waar Schreker en Gmeindl tot zijn leraren behoorden.

Om deze cd première opname met kamermuziekwerken uit de periode 1926 tot 1943 te kunnen maken moesten Erika Raum, Marie Bérard (v), Benjamin Bowman en Steven Dann (va), Bryan Epperson (vc), Joaquin Valdepeñas (kl) en Kara Huber (p, celesta) die deel uitmaken van het ARC ensemble (Artists of the Royal Conservatory in Toronto) op zoek naar de in de Openbare bibliotheek in New York bewaarde manuscripten. Dat materiaal kwam daar terecht dankzij een schenking van de dirigent Emil Kahn, die het op zijn beurt kreeg van Tamara, de weduwe van Fitelberg.

Hij heeft een vrij omvangrijk oeuvre op zijn naam met orkestsuites, filmmuziek, een kinderopera, concerten en kamermuziek. In 1928 won hij met zijn Strijkkwartet nr. 2 een prijs voor Poolse muziek in Parijs; in de jury zaten Ravel, Schmitt, Roussel en Honegger. Later maakte hij daar een versie voor strijkorkest van die Ernest Ansermet op het programma nam.

Dat hoeft niet te verbazen want de werken op deze cd hebben kwaliteit met hun meest neoklassieke aard en Stravinsky invloeden.

De vrij speelse en lyrische Serenade voor viool of altviool en piano is uit 1943 en werd door Isaac Stern en Alexander Zakin in première gebracht. de eerste twee delen van de Sonatine uit 1939 schuilt Poolse volksmuziek, het derde deel is een mars.

De Nachtmusik tot slot is het enige werk hier met een opusnummer en geschreven voor de ongewone combinatie van klarinet, cello en celesta. Een veelbelovende, vrij geheimzinnige compositie van een achttienjarige. De leden van het ARC ensemble verdienen veel waardering voorhun initiatief en de praktische uitwerking daarvan.

Misschien is het goed om hierna ook eens aandacht te schenken aan Jerzy’s beroemdere vader, Grzegorg Fitelberg (1879 - 1953) van wie een mooie opname uit 2010 bestaat met de volledige werken voor viool en piano door Andrzej Gebski en Soyeon Lim (Acte Préalable AP 0207).