Franck: Klarinetsonate in A; Rachmaninov: Trio élégaique nr. 1 in g op. 8; Élégie op. 3/1; Schumann: 3 Fantasiestücke op. 73. Pierre Lafay (klarinet), Martin Grudaj(cello) en Elena Malinova (piano). WestraMedia WM 230606 (57’27”). 2006
Zover in de gauwigheid was na te gaan, is dit de première van Francks vioolsonate als klarinetsonate in een getrouwe transcriptie van klarinettist Pierre Lafay zelf. Arrangementen voor altviool, cello, fluit en zelfs contrabas waren er al, maar deze met warme, honingzoete, mooi vloeiende klarinettonen is een welkom alternatief. De uitvoering is vooral lyrisch van aard. De vaak lange frasen klinken heel zangerig zonder dat er nodeloos lang bij is stilgestaan. De melodielijnen verlopen fraai en natuurlijk, er is redelijk dynamisch contrast. Het werk krijgt zo enigszins het karakter van een viertal aaneengeregen opera aria’s. Malinova is een gevoelige begeleidster die waar nodig het initiatief neemt, maar nooit domineert. Een goed initiatief.
De schaduw van Tsjajkovski zweeft voortdurend boven de beide pianotrio’s van Rachmaninov. Als deze werken al problemen kennen, dan ontstaan die vooral tengevolge van de haast te dominante pianopartij ten opzichte van de beide strijkers. Door zoals hier opnieuw in een arrangement van Lafay de viool te vervangen door een penetranter en warmer klinkende klarinet is dat probleem verminderd, in elk geval ontstaat een andere, evenwichtiger balans. Vergelijk daarom deze vertolking eens met die van het origineel door bijvoorbeeld door het Kempf trio (BIS), het Borodin trio (Chandos ) of het Moskou’s Rachmaninov trio (Hyperion). Het eendelige werk wordt het veel gevoel voor de melancholieke inslag gevoelig zonder melodramatiek gespeeld. Een aardig extra is de Élégie voor cello en piano.
Origineel voor klarinet zijn wel de 3 Fantasiestücke van Schumann. Sinds Reginald Kell (Testament) bestaan er sinds 1940 opnamen in die oervorm van, o.a. door Gervase de Peyer (Chandos), Anthony Pay (CRD), Sharon Kam (Teldec) en Emma Johnson (ASV). Grappig genoeg zijn er ook uitvoeringen met oboe d’amore van Douglas Boyd (DG), Heinz Holliger (Philips) en Alexei Ogrintsjoek (Harmonia Mundi); voor het overige zijn deze stukken vooral voer voor cellisten. Maar de klarinetversie is heel aantrekkelijk en ook al is Lafay mogelijk (nog) niet op het niveau van zijn beroemde collega’s, hij levert wel een heel mooie en best overtuigende prestatie.
Grappig: op de achterkant van het boekje bij deze cd met een sympathiek, uitgesproken Gronings initiatief wordt het gedicht ‘La musique’ uit Baudelaire’s Les fleurs du mal aangehaald. Dat herinnert eraan dat het eerste deel van de Francksonate best eens als inspiratiebron voor Du côté de chez Swann van Proust uit 1913 kan hebben gediend.
De in de Hervormde Kerk in Fransum en de Stedelijke muziekschool in Groningen gemaakte opnamen vertonen onderlinge verschillen, waarbij de eerste vijf tracks het beste profiteerden van de extra, heel natuurlijke galm, de laatste vier klinken wat directer, maar ook wat kaler. Samenvattend: een interessant, behoorlijk geslaagd initiatief.