CD Recensies

GENZMER: WERKEN VOOR TRAUTOIUM

Genzmer: Concert voor trautonium en orkest nr. 2 (1952, bew) Suite de danses voor elektroniche instrumenten (bew); ‘Burleske, Largo en Scherzo’ uit Sonate voor trautonium en piano GeWV. 433 (1949); Sonate voor trautonium en piano GeWV. 432; Bassolo in F GeWV. 429 (bew); Capriccio trautonico GeWV. 428 1935. Peter Pichler (traut), Mirjam Brüllmann (v), Charlotte Seesler (va), Tschinge Krenn (cb, traut), Jan Kahlert (slagw, traut) o.l.v. Manfred  Manhart (p). Paladino Musik PMR 0081 (55’48”). 2016

 

Genzmer: Concerten voor trautonium  nr. 1 (1939) en 2 (1952). Oskar Sala met het Filharmonisch Staatsorkest Bremen o.l.v. Siegfried Goslich c.q. het SWR Omroeporkest Stuttgart o.l.v. Hans Müller-Kray. Wergo WER 6266-2 (48’54”). 1950, 1958

 

De Duitse componist Harald Genzmer (1909-2007) trof het droeve lot dat hij zelfs in eigen land aan het einde van zijn lange leven al vrijwel vergeten was. Hij had bij Hindemith gestudeerd en was docent aan het conservatorium in Freiburg.

Behalve orkestwerken als de Pachelbel suite, een paar piano-, cello en fluitconcerten schreef hij werken voor melodie- en mixtuur trautonium.

Rond 1929 vond Friedrich Trautwein dat elektroniche muziekinstrument uit, later werd het verder ontwikkeld door Oskar Sala. In plaats van een toetsen klaviatuur gebruikt het instrument elektrische weerstandsdraad die glijdend over een metalen plaat wordt gedrukt. Toevoeging van een ruisgenerator, een oscillator en een envelopgenerator vergrootten de mogelijkheden. Dat maakt natuurlijk makkelijk glissando en vibrato mogelijk. De zingende zaag is er in vergelijking niets bij. Maar net als de Theremin en de Ondes Martenot (pace Messiaen) raakte het instrument in onbruik.

Behalve Hindemith die een paar trio’s voor drie trautoniums schreef en een zestal werken van Sala (Erdenklang 90340) gaat het om museumstukken, zoals deze van Genzmer in bewerkingen. In de film The birds van Hitchcock is wel even een trautonium te horen.

Peter Pichler raakte gefascineerd door het instrument en zocht er drie bij elkaar om het in deze opname duidelijk te laten horen. Gelukkig zijn in de bewerking van het tweede concert ook vertrouwde strijkinstrumenten te horen.

De originelen van Genzmers beide trautoniumconcerten zijn op een oude Wergro opname te vinden.