CD Recensies

GESUALDO: MADRIGALEN, KASSIOPEIA KWINTET

Gesualdo: Madrigalen, libro I. Kassiopeia kwintet. Globe GLO 5221 (44’42”). 2003

 

Gesualdo: Madrigalen, libro II. Kassiopeia kwintet. Globe GLO 5222 (38’17”). 2004

 

Gesualdo: Madrigalen, libro III. Kassiopeia kwintet. Globe GLO 5223 (48’25”). 2004

 

Gesualdo: Madrigalen, libro IV. Kassiopeia kwintet. Globe GLO 5224 (44’52”). 2006

 

Gesualdo: Madrigalen, libro V. Kassiopeia kwintet. Globe GLO 5225 (56’15”). 2007

 

Gesualdo: Madrigalen, libro VI. Kassiopeia kwintet. Globe GLO 5226 (66’58”). 2008

 

Gesualdo schreef zes banden met madrigalen en de beste daarvan – nrs. 3-6 – ontstonden na zijn terugkeer naar Ferrara. Hij koos bij voorkeur korte teksten die vrijwel steeds over de dood of het lijden door de liefde gaan. Die teksten zijn zodanig op muziek gezet dat de woorden die de grootste aandacht verdienen ook steeds dramatische nadruk krijgen, hetzij door een dissonant, hetzij door een tempoverandering of een onverwachte noot.

In tegenstelling tot Dowlands vrijwel even morbide liederen waarin door de consistente stemming een volkomen identificatie van de luisteraar wordt gevergd, onderscheiden Gesualdo’s madrigalen zich door ontwrichtende en rusteloze stemmingswisselingen zodat het tenslotte net is of men stiekem meeluistert naar iemand die zijn onoplosbare privé kwelling ondergaat.

Een van de bekendste madrigalen, ‘Moro, lasso’ is kenmerkend voor Gesualdo’s woordschilderkunst. Het is in het verloop zelfs mogelijk dat ‘dood’ een seksuele bijbetekenis heeft: de angstige uitroepen van ‘ahi’ en de oplopende spanning lijken daarop te wijzen.

De reeks Globe opnamen laat een van de meest consistente complete reeksen horen. De stemmen van de vijf deelnemers zijn individueel herkenbaar en mengen ook mooi samen. Er wordt goed op de betekenis van de tekst gereageerd zover dat in deze spastische muziek mogelijk is. In het conventionele ‘Sparge la morte’ is dat misschien niet zo moeilijk, in het hoekige ‘Merce grido piangendo’ wel. Als de banden niet separaat waren uitgebracht, had men veel nu loze cd ruimte kunnen besparen.

Wie aan een keuze uit de Madrigalen genoeg heeft, kan mooi terecht bij Les arts florissants (Harmonia Mundi HMC 90.1268).