Glanert: Caligula. Ashley Holland, Michaela Schuster, Martin Wölfel, Gregory Frank, Jurgita Adamonyte e.a. met het Ensemble van de Opera Frankfurt o.l.v. Markus Stenz. Oehms OC 932 (2 cd’s, 2u. 05’54”). 2006

De Hamburgse componist Detlev Glanert (1960) is, mogelijk onder invloed van zijn Keulse compositieleraar Henze primair operacomponist, al schreef hij ook de nodige kamermuziek en tot op heden drie symfonieën. Andere componisten die hij als invloeden noemt, zijn Mahler en Ravel. 

Zijn opera Caligula (2006) naar Camus’ toneelstuk in vier aktes uit 1939 drijft op een libretto van Hans-Ulrich Treichel en ging in Frankfurt in première met deze unieke opname tot gevolg.

In zoverre het werk over de Romeinse keizer Gaius Caesar Augustus Germanicus (12-41) die van 37-41 n,Chr. regeerde tot hij werd vermoord. Zijn bijnaam Caligula (= soldatenlaarsje) kreeg hij van zijn soldaten. Voerde hij aanvankelijk nog een gematigd beleid, nadat hij in oktober 37 door een ernstige ziekte werd getroffen die zijn geestelijke aftakeling en een daarmee helaas gepaard gaande wreedheid veroorzaakte. Daardoor mislukten niet alleen militaire operaties tegen Gallië en Brittanië, maar werd zijn beleid ook wreder.

Glanert huldigt in deze opera met Camus de opvatting dat Caligula niet de waanzinnige tiran was, maar dat hij welbewust heel wreed was. Zo is hij in de opera ook nagetekend. Vandaar dat voortdurend een sfeer van dreiging wordt opgeroepen; in zoverre wordt men herinnerd aan Richard Strauss’ Elektra en Salome en de meedogenloosheden van Stalin, Hitler en Mao. Extatische passages worden afgewisseld door stille, verstilde momenten.

Als dramatis personae krijgen we hier behalve met Caligula zelf, een dramatische bariton Peter Coleman Wright, te maken met zijn vrouw Caesonia, Ursula Hesse von den Steinen zijn slaaf Helicon, Martin Wölfel (goede vondst: contratenor),  Cherea, keizerlijk administrateur Johannes Schmidt (bariton), de jonge patriciër Scipio, Marcel Beekman (tenor) en nog wat randfiguren, waaronder Romeinse edelen en vier dichters. Het verloop van de handeling is op internet te vinden, bijvoorbeeld op de sites van Radio 4 en Boosey & Hawkes.

Interessant zal zijn te ervaren in hoeverre dit dramatisch en muzikaal geslaagde werk repertoire houdt en ook buiten de Duitstalige wereld ingang vindt. In Nederland vond inmiddels in december 2013 een door de dirigent van de première geleide concertante uitvoering plaats. In elk geval is het goed dat de wereldpremière is vastgelegd.