Haydn: Strijkkwartetten nr. 44-49 op. 50 H. III/44-49. Zaïde kwartet. NoMadMusic NMM 027 (2 cd’s, 2u. 50’51”). 2015
Haydn: Strijkkwartetten nr. 44-49 op. 50 H. III/44-49. Londens Haydn kwartet. Hyperion CDA 68122 (2 cd’s, 2u. 29’38”). 2015
Net als Mozart schreef Haydn heel wat kamermuziek, inclusief honderdtwintig trio’s en ruim dertig duo’s voor een bariton, een strijkinstrument dat veel weg heeft van de cello en dat werd bespeeld door prins Nikolaus Esterházy. Maar de kern van Haydn’s kamermuziek wordt gevormd door het strijkkwartet. Waar Mozart er ‘slechts’ drieëntwintig schreef, kwamen er rond negentig uit Haydn’s pen. Het juiste aantal is onbekend.
Ondanks bijnamen als bijnamen voor nr. 5 ‘Droom’ en nr. 6 ‘Kikker’ zijn de zes Pruisische kwartetten uit 1787 nooit zo populair geworden als het zestal op. 76. Maar het andante uit nr. 4 lijkt vooruit te lopen op de dramatische tussenwerpsels van Schubert en nr. 5 herinnert aan de late Beethoven.
Natuurlijk bestonden van deze werken eerdere opnamen. Ze maakten deel uit van volledige uitgaven als van het Angeles kwartet (Philips 464.650-2) en waren verkrijgbaar van het Kodály kwartet (Naxos 8.553983/4), het Lindsay kwartet (ASV GLD 4007/8) en het Festetics kwartet (Arcana A 415).
Deze twee nieuwe opnamen vormen onderling een aardig contrast. Het door altviolist James Boyd in 2001 geformeerde Londense Haydnkwartet dat verder bestaat uit violiste Catherine Manson, violist Michael Gurevich en cellist Jonathan Manson bespeelt in tegenstelling tot het Franse dameskwartet met Charlotte Juilliard, Leslie Boulin Raulet, Sarah Chanat en Juliette Salmona historische ingerichte instrumenten met darmsnaren en barok strijkstokken, weliswaar niet zo homogeen en verfijnd als het Quatuor Mosaïques, maar wel heel fraai.
Beide ensembles zorgen voor rijk geschakeerde verklankingen, beginnend bij een nog expressief bescheiden nr. 1 en in duiding opklimmend tot de geestige inventiviteit van nr. 5 en de rusteloze uitgelatenheid van nr. 6.
Het verschil zit hem meer in de bewuste ernst van het spel van de Engelsen en de goed hoorbare joie de vivre die de heel puntig speelende Franse groep uitstraalt naast veel gevoel voor drama.
De Londenaren zijn wat guller met herhalingen, vandaar de langere speelduur. Maar uiteindelijk is het eenvoudig om zich vooral gewonnen te geven voor de Françaises als eerste keus.