Haydn: Pianosonates I. Nr. 24 in D H. XVI/24, 32 in b H. XVI/32, 36 in cis H. XVI/36, 46 in As H. XVI/46. Jean-Efflam Bavouzet. Chandos CHAN 10586 (67’34”). 2009

 

Haydn: Pianosonates II. Nr. 35 in C H. XVI/35, 37 in D H. XVI/37, 44 in g H. XVI/44, 47 in e H.XVI/47. Jean-Efflam Bavouzet. Chandos CHAN 10668 (68’29”). 2010

 

Haydn: Pianosonates III. Nr. 14 in D H. XVI/14, 18 in Bes H. XVI/18, 20 in c K. XVI/20, 27 in G H. XVI/27, 45 in Es H. XVI/45. Jean-Efflam Bavouzet. Chandos CHAN 10689 (75’22”). 2011

 

Haydn: Pianosonates IV. Nr 19 in D H. XVI/19, 23 in F H. XVI/23, 25 in Es H. XVI/25, Andante en variaties in f H. XVII/6 met ongepubliceerde korte cadens. Jean-Efflam Bavouzet. Chandos CHAN 10736 (69’12”). 2012

 

Haydn: Pianosonates V. Nr. 12 in A H. XVI/12, 13 in E H. XVI/13, 22 in E H. XVI/22, 40 in G H. XVI/40, 41 in Bes H. XVI/41, 42 H.XVI/42; Epiloog. Jean-Efflam Bavouzet. Chandos CHAN 10763 (75’09”). 2012

 

Haydn: Pianosonates VI. Nr. 2 in Bes H. XVI/2, 21 in C H. XVI/21, 28 H. XVI/28, 33 in D H. XVI/33, 43 H. XVI/43. Jean-Efflam Bavouzet. Chandos CHAN 10942 (83’26”). 2016

 

Haydns vindingrijkheid en zij voor vernieuwing lieten hem niet zomin als hij de strijkkwartetten in de steek toen hij zijn 62 pianosonates en vijf variatiewerken voor klavier schreef tussen 1750 en 1795 en dus daarna niet meer gedurende veertien jaar. 

Hij werd hier beïnvloed door de klavecimbelstijl van Wagenseil en later door het werk van C.P.E. Bach en de ontwikkeling van de vroege Broadwood instrumenten die hij in Londen leerde kennen.  

Hij componeerde dat alles voor de in zijn mogelijkheden vrij beperkte fortepiano of vroege exemplaren van de pianoforte zoal dat te horen is van John McCabe (Decca 443.785-2, 12 cd’s) en een stuk beter nog van Ronald Brautigam (BIS CD 1731/33, 15 cd’s).

Dat hinderde zijn fantasie niet en de muziek reageert voortreffelijk op de grotere kleur en reikwijdte van de moderne concertvleugel. 

Haydns pianosonates zijn grilliger dan die van Mozart en hebben een gevatheid die Beethoven aansprak. Net als in zijn andere muziek neemt Haydn zijn ideeën mee op een avontuurlijke reis die adembenemend is en ook breed van karakter en emoties.

Eén van de redenen waarop deze sonates zo lang zijn verwaarloosd, is dat de grote pianisten in de negentiende en eerste helft van de twintigste eeuw zich niet voor Haydn interesseerden.

Hoboken noemde 52 pianosonates in zijn catalogus van Haydn’s oeuvre, Christa Landon komt tot 62 al heeft ze enkele opgenomen waarvan alleen fragmenten bestaan. De laatste vier H. 49/52, Landon 59/62) zijn weergaloos geniale voorbeelden, allemaal anders, alle een meesterwerk.

Maar er zijn ook andere juweeltjes. Zo bevat H. 20/L 33 een subliem langzaam deel en de finale van de sonate in e (H. 34/L53) is een gevat eigenzinnig juweeltje.

In het verleden waren het vooral pianisten als Alfred Brendel (Philips 478.1369, 4 cd’s), Emmanuel Ax (CBS MK 44918, Sony 48383, 89363) met mooie beperktere bijdragen van András Schiff (Teldec 0630-17141-2, 2 cd’s), Marc-André Hamelin (Hyperion CDA 67554) en Leif Ove Andsnes (EMI 556.756-2). 

Sinds 2009 ontstaat ook een integrale reeks van de Fransman Bavouzet, waarvan medio 2017 de zesde aflevering verscheen. Ter wille van de verscheidenheid zijn de werken niet in chronologische volgorde opgenomen. Hij toont een aanstekelijk gevoel voor de geestige pret die aan veel van de sonates ten grondslag ligt. Hij speelt alle herhalingen en beschikt over een passend toucher, maar voegt soms onidiomatische cadensen toe (zoals in nr. 31) en toomt zich soms in. 

Over het geheel genomen zorgt Bavouzet voor zeer gedetailleerde, heldere en mooi genuanceerde uitvoeringen, alleen ontaarden deze in de luide gedeelten soms in blijken van staalkracht.

Een hoogtepunt zijn de Variaties in f. De pianist heeft de grote climax die Haydn in zijn manuscript schrapte met succes uitgewerkt.

De in Potton Hall in Dunwich gemaakte opnamen klinken heel sonoor.

Hoe stijlvol en virtuoos ook, de versie van Brautigam die de mogelijkheden van de achttiende eeuwse fortepiano ten top voert en ook in losse afleveringen verkrijgbaar is, blijft me liever.