Haydn: Strijkkwartetten nr. 50-56 Les sept dernières paroles du Christ sur la croix H. XX/2 (bew.); Harwood: No change of times shall ever shock. Anne Magouët (s), Sophie Toussaint-Primard (a), Étienne Meyer (t) en Renaud Delaigue (bs) met Franç Hagenmuller (slagw.) en Quartetto di bassetto Jean-Claude Veilhan. K 617 CDB 008 (54’34”). 2016
In een Vergelijkende Discografie en enige recensies is aandacht besteed aan de diverse vormen waarin Haydns compositie voortleeft. Hier een kort resumé:
In 1785 kreeg Haydn de opdracht van de kathedraal in Cádiz in Zuid Spanje voor een stuk op basis van de zeven laatste woorden van Christus dat tijdens de viering van Goede Vrijdag moest worden gespeeld. Zijn partituur bestond uit zeven adagio’s, elk voorafgegaan door een bondige lezing over die zeven laatste woorden.
Het werk begint met een plechtige inleiding en eindigt met een vurig beeld van de aardbeving die op Christus’ dood volgde. Haydn vond het niet eenvoudig om ‘zeven opeenvolgende adagio’s van elk zowat tien minuten te schrijven zonder de luisteraar te vermoeien’. Het resultaat is een aangrijpend werk dat Haydn al een van zijn beste beschouwde. Enige jaren na na de eerste uitvoering werden koordelen toegevoegd in een poging om het werk meer een oratoriumkarakter te geven. In 1803 dirigeerde hij die oratoriumvorm bij zijn laatste publieke optreden.
Maar het is nog steeds de kwartetvorm uit 1787 waarin het werk het beste tot zijn recht komt. De sereniteit van de muziek is het beste gediend met de meer directe expressie van een kwartet, niet gehinderd door extra orkestrale details en dit intieme arrangement legt op een persoonlijker niveau contact met de luisteraar.
Het Quatuor mosaïques (Astrée E 8742) was een van de ensembles die op historisch onderbouwde wijze elk deel bezield met de tekst die eraan ten grondslag ligt weergaf. Maar nu geeft het andere Franse ensemble een heel nieuwe draai aan de compositie in een heel expressief en warm klinkende, letterlijk goed ademende bewerkte versie voor clarinette d’amour, drie bassethoorns en bescheiden slagwerk met de treffend gezongen psalmodieën. De vier kwartetleden zijn Jean-Claude Veilhan, Erik Lorho, Ana Melo en Jean-Louis Gauch. Zo vreemd is het gebruik van klarinet en bassethoorn niet, want die instrumenten waren best in zwang in Haydns en Mozarts tijd. Misschien had Haydn hier zelf ook op kunnen komen.
Als inleiding dient één minuut met No change of times shall ever shock van Edward Harwood (1707-1787) die The dying Christian van Pope op muziek zette. Op boeiende, goed verzorgde en stijlvolle manier wordt dit werk hier in een nieuw licht geplaatst.