Haydn: Strijkkwartetten nr. 34 in D op. 20/4, H. III/34 35 in f op. 20/5, H. III/35 en 36 in A op. 20/6, H.III/6. Chiaroscuro kwartet. BIS SACD 2168 (75’08”). 2015

Met de serie van zes Strijkkwartetten uit op. 20 die Haydn in 1772 schreef en die de bijnaam Zonkwartetten kreeg, bracht Haydn deze vorm van kamermuziek tot de status van volkomen rijpheid: alle vier de instrumenten worden als gelijke stemmen gebruikt (met de cello een enkele keer als solo instrument) en het muzikale materiaal is complexer dan voorheen., zowel ritmisch als harmonisch op de manier waarop het wordt ontwikkeld.

Dit zijn mogelijk de duisterste en meest intellectuele van al Haydns kwartetten. Er ligt een sterke nadruk op het contrapunt en verschillende finales zijn in de fugavorm gegoten. Maar de werken zijn ook heel gevarieerd. Nummer vier is vervuld van een stralende opgewektheid, terwijl nr. 5 juist het meest ingetogen en melancholiek van het zestal is.

Na op BIS SACD 2158 de eerste drie ‘Zonkwartetten’ te hebben uitgevoerd. voltooien Alina Ibragimova en Pablo Hernán Benedí (v), Emilie Hörnlund (va) en Claire Thirion (vc) hier de reeks. Zij doen dat op best originele manier, maken details op frisse manier duidelijk en helpen zo de luisteraar om de bekende muziek nog duidelijker en boeiender te maken. Heel boeiend.

Haydn doet namelijk niet steeds wat men van hem verwacht. Hij stoeit met fraselengtes, de harmonie en hiërarchieën, stelt daarvoor soms een nieuwe norm, een nieuwe visie. Het potentiële risico dat de uitvoerenden lopen, is, dat ze deze facetten kunnen gaan overdrijven. Contrasten worden stevig aangezet, zoals in het begrip chiaroscuro besloten ligt, maar er wordt dan wel intens gespeeld, maar ook verfijnd, onderzoekend en goed afgewogen.

Dat ‘oude instrumenten’ worden gebruikt zorgt voor een nogal licht klankgemiddelde, maar dat heeft best substantie en kracht. Alina Ibragimova is duidelijk de gracieuze primus inter pares die ook pit toont.

Serieuze concurrentie voor het Quatuor mosaïqes (Astrée E 8784).