Homilius: Matthäuspassion HoWV. 1.3. Ann Monoyios (s., eerste maagd), Ulla Groenewold (a., tweede maagd), Gerd Türk (t., Petrus), Klaus Mertens (bs., Jezus), Hans-Georg Wimmer (bs., Pilatus, Hogepriester), Christoph Prégardien (t., evangelist) met de Cappella vocale Leverkusen en de Akademie für alte Musik Berlijn o.l.v. Bernhard Forck. Berlin Classics BC 1046-2 (2 cd’s, 2u. 11’04”). 1992

Met menige andere componist had Gottfried August Homilius (1714-1785) gemeen dat hij tijdens zijn leven als een van de beste componisten van kerkmuziek in Duitsland gold, maar daarna vergeten raakte en nog alleen herinnerd wordt doordat hij in 1735 leerling van Bach werd. 

Eigenlijk kwam Homilius, Rosenthal dat nu tot Zwitserland behoort. Eerder  had daarvoor lessen gevolgd in Dresden, de stad waarnaar hij na het aflopen van zijn leertijd bij Bach zou terugkeren. In 1741 werd hij organist van de Frauenkirche en in 1755 volgde zijn benoeming tot stadsmuziekdirecteur, een functie die hij bekleedde tot zijn dood. 

Zoals gewoon in dergelijk functies, moest Homilius veel muziek schrijven voor kerkelijke plechtigheden. Daartoe behoorde deze Matthäuspassion. Helemaal zeker is dat echter niet, want de compositie lag tot 1990 verborgen in een archief in Leipzig en is ongesigneerd. 

Dat het werk is toegeschreven aan Homilius, is gebaseerd op stilistische gronden, maar daarmee toch wel erg onzeker, want deze passie is duidelijk samengesteld uit andere, oudere werken. Opvallend is namelijk dat het bijbelverhaal nog keurig wordt verteld in recitatieven, afgewisseld met koralen. Na 1750 raakte die letterlijke weergave in onbruik en kwam de nadruk te liggen op het uitbeelden van de gevoelens van de protagonisten van de lijdensweek, inclusief de heiland zelf. Dergelijke gedeelten staan ook in deze passie en onderscheiden zich stilistisch duidelijk van de uiterst eenvoudige koralen en recitatieven. Niet alleen de aria's vallen op door hun afwijkende karakter, ook enkele koren, zoals in ’O Christen, heiligt euch' vlak voor het einde van het tweede deel. Dergelijke pastichepassies waren heel gewoon - want bijvoorbeeld ook Carl Philipp Emanuel Bach bewerkte zonder scrupules de passies van zijn vader. Zo zijn het hier vooral de aria's en enkele koren die de luisteraar het meeste zullen boeien. Maar of ze werkelijk van Homilius zijn?

Wie daarom niet maalt krijgt in ieder geval een kundig door specialisten op Homiliusgebied een interessante alternatieve Matthaüs voorgezet waarnaar goed te luisteren valt. Het is bovendien de enige cd uitgave van het werk omdat Carus het (nog) niet opnam.