Hellendaal: Vioolsonates op. 1/3, op. 2/4, 5, in d op. 4/3, op. 4/4; Fitzwilliam manuscript nr. 7 e n 10, Hornpipe. Antoinette Lohmann met Furor Musica. Globe GLO 5271 (72’11”). 2017

De in Rotterdam geboren, waarschijnlijk hoogbegaafde Pieter Hellendaal (1721-1799) moet een heel interessant leven hebben gehad. Na verhuizing naar Utrecht in 1731 werd hij al gauw als organist van de Nicolaïkerk aangesteld. En reeds op vijftienjarig leeftijd verhuisde hij daarna naar Amsterdam waar zijn grote talent als violist bleek en hij naar Italië werd gestuurd om gedurende zes jaar van 1737-1742 in Padua viool te studeren bij Tartini.

Bij terugkeer in Nederland werd en zijn gaven onvoldoende erkend en kon mij maar moeilijk in zijn levensonderhoud voorzien. Als dertigjarige emigreerde hij naar Engeland, kwam eerst in Londen terecht, en daarna in 1762 in Cambridge waar hij wel op waarde werd geschat.

Behalve 6 Concerti grossi op. 3 publiceerde hij voornamelijk Sonates voor viool en b.c., wel achttien in getal plus nog eens elf die in het Fitzwilliam manuscript terecht kwamen. Niet alle zijn compleet overgeleverd. Een rijke, maar weinig opgemerkte muziekschat.

Totdat de op barokgebied gespecialiseerde violiste Antoinette Lohmann een selectie op basis van hun markant karakter uit deze sonates maakte en deze met Furor musicus (Joan Boysen (kl), Maria Sanchez Ramitez (vc), Jan Hollestelle (violone), Harjo Neutkens (luit)) opnam en daarmee meteen voor een aantal cd premières zorgde.

Na op haar cd Phantasia Musica als onbekende zeventiende eeuwse vioolmuziek van Albertini. Baal, Kindermann, Schenck, Viviani, Voigt en Walther te hebben voorgesteld (Globe GLO 5265) en zich aan Vioolsonates van Jacob Nozeman te hebben gewijd (NMI 1001), zet Antoinette Lohmann zich nu onder de juiste historiserende muziekcondities in voor Hellendaal. Die maakt het haar met mooi gewrochte composities niet makkelijk, maar virtuoos en met gevoel voor de typische speelman eigenschappen van deze werken worden ze technisch knap en expressief beeldend voorgedragen.

Is hiermee rijkelijk laat een Nederlandse Tartini ontdekt? Laten we daar dan trots op zijn.