Haydn: Barytontrio’s in D H. XI/69. A H. XI/9, D H. XI/58. D H. XI/61, a H. XI/87. G H. XI/55. Valencia baryton project. Naxos 8.574188 (66’ ). 2020

 

Wat is een baryton en waarom schreef Haydn zoveel muziek voor dit in onbruik geraakte instrument? De baryton was een lid van de gambafamilie en dus een relatie van de cello die aan aan het begin van de zeventiende eeuw in zwang kwam. Het was een niet zo makkelijk bespeelbaar instrument met zes of zeven darmsnaren en tot maximaal twintig meeresonerernde stalen snaren.

Haydns werkgever in het Esterháza paleis, prins Nikolaus Esterházy, was zelf een vaardige barytonspeler en Haydn had hem maar op zijn wenken te bedienen. Hij moet zo’n honderdzestig (de schattingen zijn verschillend) barytoncomposities hebben besteld in de jaren 1762-1775. Daarvan overleefde zo’n 90% van. De baryton gold in de achttiende eeuw als een aristocratisch instrument.

Opmerkelijk is dat ze veel gelijkenis vertonen met Haydns Pianotrio’s, een teken dat de componist veel zorg besteedde aan deze ‘privé’ werken, evenveel als aan zijn gepubliceerde. Naast zijn Strijkkwartetten worden ze beschouwd als zijn grootste vernieuwingen. Ook de orkestleden Tomassini en Burgksteiner en Neumann leverden enige bijdragen. 

Eerder besteedde het Esterházy Ensemble al veel aandacht aan Haydns werken voor baryton op Brilliant Classics en nu komt een Spaans/Amerikaans trio met een selectie daaruit. De barytonspeler is Matthew Baker. Het trio zorgt voor mooi gepolijst spel en toont veel zorg en aandacht voor de dynamische contrasten en de zuivere articulatie.