Henze: Symfonie nr. 9. Berlijns omroepkoor en Berlijns filharmonisch orkest o.l.v. Ingo Metzmacher. EMI 556.513-2 (55’35”). 1997

Voor Hans Werner Henze vertegenwoordigt de negende – omineus symfonienummer immers – de ‘extreemste ervaring ooit, zowel in termen van de gebeurtenissen in hun tijd als wat de artistieke inspanning betreft.... het is een summa summarum van mijn muzikale oeuvre’. In het kort gezegd gaat het over zijn ervaringen in en met het Derde Rijk en is het werk opgedragen aan ‘de helden en martelaren van het Duitse anti fascisme’.

Alle zeven delen bevatten bijdragen voor een koor op teksten van gedichten van Hans-Ulrich Treichel die op hun beurt weer teruggaan tot de novelle Het zevende kruis van Anna Seghers. (ooit door Fred Zinneman verfilmd met Spencer Tracey in de titelrol).

Het boek vertelt over zeven gevangenen die zijn veroordeeld tot kruisiging en die uit een krijgsgevangenenkamp ontvluchten. Zes van hen worden na een reeks verschrikkelijke belevenissen weer gevangen genomen, de zevende weet via een tocht op een Nederlands binnenvaartschip op de Rijn te ontkomen.

Voordat men de muziek beluistert is het hier meer dan ooit van belang om de uitgebreide toelichting te lezen. Het is hier niet de plaats om de muziek uitvoerig te beschrijven. Het gaat om een uiting van extreme gevoelens en de muziek is daarnaar. De opname van de wereldpremière werd in 1997 tijdens de Berliner Festwochen gemaakt en klinkt wat de inbreng van het niet zo grote koor (en de daaruit soms naar voren tredende solisten) niet altijd even helder wat de verstaanbaarheid niet ten goede komt. Maar de muziek als zodanig en als geheel komt op heel kernachtige, welsprekende en krachtige manier over en laat niet na tal van emoties op te roepen bij de luisteraar. In elk geval is sprake van een krachtig statement dat de aandacht waard is.