La Juive van Halévy bij de Nederlandse Opera

Het seizoen 2009/2010 van de Nederlandse opera opent verrassend met een Grand Opéra, enigszins in de Meyerbeer traditie: La Juive van Halévy, leerling van o.m. Cherubinis en zelf leraar van Bizet en Gounod.

Eigenlijk heette de componist die van 1799 tot 1862 leefde Elias Lévy. La Juive (De Jodin) is zijn bekendste werk; het dateert uit 1835; daarnaast componeerde hij de komische opera l ‘Eclair en een van zijn andere bekende werken, de opera Les Huguenots.

Het libretto van La Juive werd geschreven door Eugène Scribe die de handeling laat plaatsvinden in 1414. Eleazar, een rijke Jood uit Constanz, heeft een dochter Rachel, voor wie prins Leopold grote liefde heeft opgevat. Verkleed als de Joodse schilder Samuel weet hij Rachel te benaderen om haar zijn liefde te verklaren. Maar zijn ware identiteit wordt ontdekt en – erger nog – tevens dat hij al getrouwd is. Deze prins Leopold, bestrijder der ketters, wordt als gevolg uit de kerk gezet.

Rachel en Eleazar moeten christen worden, anders zullen ze in kokende olie worden gegooid. Als ze deze bekering weigeren en die executie zal woirden vertrokken, vertelt Eleazar dat Rachel niet zijn dochter is, maar dat van de kardinaal; hij zou het uit diens brandende paleis hebben gered.

Het gruwelijke en ongeloofwaardige werk heeft wel prachtige fragmenten: de aria van de kardinaal ‘Si la rigueur et la vengeance’, het gebed ‘Dieu, que ma voix tremblante’, Rachels aria ‘Il va venir’, het trio ‘Tu possèdes, dit on’ het grote duo van de oude Jood Eleazar en de kardinaal ‘Ta fille, en ce moment’, de aria van Eleazar ‘Rachel, quand du Seigneur la grâce titulaire’ en vooral de prachtige finale vol harmonische vondsten ‘O ma fille chérie’.

Opnamen

Wie de in Wenen gemaakte Philips opname met Julia Varady en José Carreras bezit of daar nog aan weet te komen, is het beste af.

Van het werk bestaan enige andere cd opnamen die alle min of meer voldoen. Relatief het beste geslaagd is die met Soile Isokoski en Neil Shicoff in de hoofdrtollen en Alastair Miles als de kardinaal. De rest van de bezetting kan er mee door, maar is niet al te overtuigend. Op de prinses van Regina Schorg na.

Wie er beeld bij wil hebben, kan terecht bij DG. Het gaat om een registratie uit de Weense Staatsopera van 15 mei 2003 met opnieuw Neil Shicoff als Eleazar, maar na met Krassimira Stoyanova als Rachel en Walter Fink als kardinaal.

Wie zou verwachten een Middeleeuws beeld van Constanz te zien te krijgen, wordt meteen teleurgesteld. Het gaat hier alleen om symbolisme, al het spectaculaire is verdwenen en eigenlijk verdwijnt zo het hele karakter van het werk. Weliswaar wordt er goed gezongen, maar in plaats van hier met de ogen dicht om niet te worden gehinderd door domme vervreemding kan men zich beter aan de cd oplossing houden.

Discografie

Isolokoski, Shicoff, Miles, Schorg, Todorovic, Gati, met het Ensemble van de Weense Staatsopera o.l.v. Simone Young. RCA 74321-79596-2 (3 cd’s).

Video

Stoyanova, Shicoff, Ivan, Fink, Zhang met het Ensemble van de Weense Staatsopera o.l.v. Günther Krämer. DG 073-4001 (dvd).