Henze: Floß der Medusa, Das. Edda Moser (s), Dietrich Fischer-Dieskau (b), Charles Regnier (spr) met het RIAS Kamerkoor en het NDR Symfonie orkest en –koor o.l.v. Hans Werner Henze. DG 449.871-2 (75’01”). 1968
Waarschijnlijk was Henze altijd wel primair een componist voor het theater. Zelf relateerde hij aan een belangrijke jeugdervaring nadat hij Mozart’s Le nozze di Figaro had gezien en gehoord. Maar zijn Floß der Medusa is typisch een jaren ’60 werk uit de tijd van de protestbewegingen. In dit geval vooral rond Che Guevara, maar aan het slot ook nog de Vietnam oorlog. Geen wonder dat de Hamburgse première in 1968 op een schandaal uitliep.
De door Ernst Schnabel bewerkte handeling is ontleend aan een schilderij van Théodore Géricault uit de Franse ‘restauratie’ nadat Napoléon definitief was verdreven. 17 juni 1816 gaat een konvooi van vier Franse schepen op weg om in Senegal de Franse heerschappij te herstellen. Aan boord van het vlaggenschip Medusa bevinden zich behalve de scheepsbezetting 322 koloniale soldaten en een paar dozijn vrouwen en kinderen. Ten gevolge van een navigatiefout strandt het schip op een zandbank en zinkt. Als eerste verlaten de officieren het zinkende schip en laten ze de bemanning en de rest van de opvarenden in de steek. Een deel van de schipbreukelingen kan zich op een vlot redden en drijft vier weken op de Atlantische oceaan terwijl de mensen op dat vlot geleidelijk van honger en dorst omkomen. Het komt tot kannibalisme en wanneer dat vlot 17 juli toevallig door een ander schip wordt ontdekt, leeft nog slechts een handjevol schipbreukelingen.
De parallel met de stormachtige jaren ’60 ligt voor de hand: de schipbreukelingen zijn de verworpenen uit de Derde Wereld die door hun rijke medemensen in de steek zijn gelaten in een wereld vol honger, chaos en geweld. Dat wordt door een nuchtere spreker in de rol van Charon (de veerman der doden) verhaald. Verder horen we Madame la mort en de matroos Jean-Charles (tot slot de verpersoonlijking van Che) omgeven door haast onwerkelijke, zwevende koorklanken van een dodenkoor.
De enige opname van dit werk werd gemaakt door dezelfde bezetting van die geruchtmakende Hamburgse première en is gelukkig over de hele linie erg goed geslaagd.