Ives: Orchestral set nr. 2; Symfonieën nr. 3 ‘The camp meeting’ en nr. 4 voor koor en orkest. Jean-Efflam Bavouzet (p) met het Melbourne symfonie orkest en koor o.l.v. Andrew Davis. Chandos CHSA 5174 (71’04”). 2016

Laten we de Symfonie nr. 4 als uitgangspunt kiezen. Ives vatte het plan voor dit werk al rond 1909 op, maar het ging pas in 1965 in première. Het geeft met zijn combinatie van modernisme en traditionalisme, zijn rauwe geluidsvondsten en zijn huiselijke psalmmelodieën een mooi overzicht van Ives oeuvre.

Na een vragend voorspel volgt een tweede deel dat tot het extreemste behoort dat Ives ooit heeft geschreven. Het is een ‘komedie’ vol inventiviteit en voorvallen, ongelooflijk dichte texturen, onstuimige veelvoudige polyritmen, kwarttoon harmonieën en talloze melodieën.

De kalme fuga van het derde deel vormt hiermee een groot contrast: nobel, sereen en aangenaam vertrouwd.

De finale begint erg zacht met slechts slagwerk in een langzame 4/4 maat. Deze groep gaat onafhankelijk gedurende het hele deel door, terwijl de rest van het orkest met een verfijnde geleidelijkheid ander materiaal met allerlei kleuren en dynamiek introduceert.

Het werk lost op in zinsbegoocheling van klokgelui en tromritmes met de blik op de oneindigheid.

Michael Tilson Thomas (Sony SK 44939) maakte er een der mooiste opnamen van en voor hem Stokowski in 1965 (Sony MPK 46726), maar ook Andrew Davis zorgt voor een vlammende uitvoering (op basis van de Ives Society Critical Edition) waarin de dynamische lagen en terrassen van de ‘komedie’ goed naar voren komen. Hij brengt het orkest uit Melbourne tot schitterend spel en het koor tot prachtige zang.

Nu de symfonie zo goed is gelukt, zal het niet verbazen dat ook de overige werken heel goed uit de verf komen. De prachtopname waarvoor de Chandos technici tekenen levert daarvoor ook een wezenlijke bijdrage.