Kurtág: Kafka fragmenten op. 24. Caroline Melzer (s) en Nurit Stark (v). BIS SACD 2175 (58’08”). 2012

Zoals zoveel van zijn werken bestaat de ongeveer een uur durende liederencyclus Kafka fragmenten (1986) uit toonzettingen van vaak superkorte , door Max Brod uitgezochte gedeelten uit Kafka’s brieven, aforismen en dagboeken die als geheel veel meer zijn dan de som der delen’ deze zijn verdeeld in groepen van 19, 12 en 8 nummers. Met alleen sopraan en viool zijn ze heel sober en duren ze per s tuk van enige seconden tot een paar minuten. Met een formele planning en een gevoelsmatig planning klinken ze haast pietluttig exact; er is geen noot te veel aan besteed. Maar erg veel samenhang is er moeilijk in te ontdekken in deze compositie die we als een mijlpaal in Kurtágs oeuvre moeten beschouwen.

Zowel de teksten als de begeleidingen zorgen telkens weer voor verrassingen. Probeer nr. 19, de ’Nichts dergleichen’ maar eens. 

Maar de cyclus boeit met nr.1 ‘Die Guten geh’n im Gleichen Schritt’ en nr. 3 ’Verstecke’ van meet af aan. Het gaat om een intrigerend en raadselachtig werk dat men zeker enige malen moet beluisteren om er vat op te krijgen. 

Het bijzondere aan de uitvoering van Caroline Melzer en Nurit Stark is dat ze zo goed de brokkelige en troosteloze kijk op de wereld van de schrijver weergeven. Dat blijkt uit hun interpretatie van nr.20 ‘Der wahre Weg’, nr.32 ‘Szene in der Elektrischen’ nr. 33 ‘Zu spät’ en het fatalistische laatste ‘Es blendete uns die Mondnacht’.

Van dit werk bestaan ook heel mooie opnamen met Adrienne Csengery en András Keller (Hungaroton HCD 31135) en -fraaier nog - Juliane Banse en András Keller (ECM 476.3099). Maar de fijn klinkende BIS versie staat op ongeveer hetzelfde hoge niveau.