Kodály: Dansen uit Galánta; Concert voor orkest; Variaties over het Hongaarse volkslied de pauw; Dansen uit Marosszék. Buffalo filharmonisch orkest o.l.v. JoAnn Falletta. Naxos 8.573838 (77’17”). 2017

Ter ere van het tachtigjarig bestaan van het Boedapest filharmonisch orkest kreeg Kodály in 1933 opdracht om Dansen van Galánta te schrijven. Dat werk is samen met zijn Háry Jánossuite nu nog een van zijn bekendste werken. Het reflecteert aan, net als zijn eerdere en iets minder bekende Dansen van Marosszek uit 1929 aan zijn levenslustige wens om de harmonische, ritmische en melodieuze elementen van de Hongaarse volksmuziek in de concertzaal te brengen.

De Galánta dansen, geïnspireerd door zigeunermuziek uit uit Galánta tussen Wenen en Boedapest, waar de componist zijn jeugdjaren doorbracht, zijn voor een bescheiden bezet orkest zonder lage koperblazers geschreven.

Alle gebruikte melodieën zijn in feite geheel afgeleid van diverse banden met Hongaarse dansen die rond 1800 voor het eerst in Wenen werden gepubliceerd

Het werk is opgebouwd als een traditionele verbunkos - een Hongaarse militaire rekruteringsdans in verschillende delen waarin langzame tempi worden afgewisseld door snelle.

De meeslepende door de celli aangekondigde meeslepende beginmelodie werkt als een doeltreffende brug tussen verscheidene dansen die zich kenmerken door briljante, quasi geïmproviseerde passages voor fluit, hobo en klarinet en die steeds levendiger worden naarmate het werk vordert.

De Dansen uit Marosszék hebben een ander karakter omdat de streek in de Hongaarse regio van Roemenië ligt en 18 Pauwvariaties, die in 1939 voor Willem Mengelberg en het Concertgebouworkest werden geschreven, gaan weer van een ander volkslied uit.

Of Bartòk toen hij in 1943 zijn populair geworden Concert voor orkest schreef het gelijknamige driedelige werk van zijn vriend en collega kende? Feit is dat Bartóks werk wel repertoire hield en dat van Kodály niet.

Wie werkelijk alle orkestwerken van Kodály wenst, kan niet beter doen dan in de zeer idiomatische vier cd’s van de Philharmonia Hungarica onder Antal Dorati (Decca 478.2303) uit 1968/73 te investeren.

Maar wie genoegen neemt met een beperktere, maar goed gekozen omnibus is heel goed af met deze aantrekkelijk goedkope, in de V.S.met virtuoos en stilistisch verantwoord karakter gespeelde omnibus.