Kienzl: Don Quichote op. 50. Thomas Mohr (b., Alonzo Quixano), Michelle Breedt (ms., Mercedes), James Wagner (t., Sancho Panza), Celina Lindsley (s. gravin), Hans Auerbach (t. hertog) e.a. met het Omroeporkest - en -koor Berlijn o.l.v. Gustav Kuhn. CPO 999.873-2 (3 cd’s, 3u., 21’33”). 1998

Een ridder in een tijd dat ridders - behalve in figuurlijke zin - al lang uit de mode zijn. Maar de manische volharding en ongebreidelde fantasie van Don Quichot hebben altijd tot de verbeelding gesproken. Of het nu zijn gevecht tegen de windmolen is, of zijn peilloze liefde voor de imaginaire schoonheid Dulcinea: met zijn roman Donn Quichot de la Mancha schiep Miguel de Cervantes een legendarische romanfiguur. Een charmante mafkees die alleen zijn trouwe steun en toeverlaat Sancho Panza meekreeg op zijn dwaaltochten.

Componisten uit verleden en heden hebben met dit materiaal goud in handen. Voor wie cd’s verzamelt op thema, net al vroeger filatelisten, kan zijn weelde niet op met (alfabetisch gerangeschikt): Battaglia La quete éternelle de Don Quichotte de la Mancha, Boismortier: Don Quichotte chez la duchesse op. 97, Ibert: 4 Chansons de Don Quichotte, Massenet: Don Quichotte, Minkus: Don Quichote, Ravel de liederencyclus Don Quichotte à Dulcinée, Sallinen Noctural dances of Don  Juan Quixote, Richard Strauss Don Quixote op. 35 en Telemann: de Burlesque de Don Quichote TWV. 55/G10.

In dat rijtje past ook de ‘muzikale tragedie’ Don Quichote van Wilhelm Kienzl uit 1898. Veel succes had hij niet met dit werk in Wenen als gevolg van het strenge regime van operabaas Mahler. Het werk heeft ook zijn praktische uitvoeringsproblemen: het vergt een omvangrijk orkest, zeer competente solisten (met name een bas die lange passages falsetto kan zingen) en een publiek dat dit alles ruim drie uur wil aanhoren.

Daar staat tegenover dat er enige descriptieve tussenspelen zijn met het karakter van een symfonisch gedicht. In het libretto van de componist zelf is het verhaal van Cervantes teruggebracht tot een reeks taferelen waarin Mercedes de belangrijkste rol speelt. Er gebeurt van alles in de opera, maar vooral het slot met Sancho Panza die zich over de bewegingloze stervende Don buigt, is heel ontroerend.

De enige opname van het werk is gelukkig een heel goede, gemaakt tijdens een concertante uitvoering voor de radio. Het werk is minder bekend van Der Evangelimann, maar Kienzl zei van zichzelf: ‘Zelf was ik een Don Quichot, een gekke vent’ en deze opera blijkt belangrijker te zijn dan lang werd gedacht.