CD Recensies

KASTALSKY: MEMORY ETERNAL TO THE FALLEN HEROES, REQUIEM E.A.

Kastalsky: Memory eternal to the fallen heroes; Doors of thy mercy; From my youth; Blessed are they. Leonid Roschko (bs), Marc Andrew Day (t), Scott Dispensa (b) met het Clarion koor o.l.v. Steven Fox. Naxos 8.573889 (55’34”). 2018
 
Kastalsky: Requiem. Anna Dennis (s) en Joseph Charles Beutel (bs) met de Cathedral Choral Society, het Clarion koor, het St, Tikhons  kloosterkoor, het Kansas City koor en het Orchestra of St. Luke’s  o.l.v. Leonard Slatkin. Naxos 8.574245 (63’15”). 2018
 
In het najaar van 2018 werd het einde van W.O. I herdacht. In het zwaar getroffen Rusland was dat voor Alexander Kastalsky (1856 - 1926) aanleiding om daaraan enige composities te wijden. Kastalsky was een student van Tchaikovsky en Tanejev en een mentor van Rachmaninov; hij bekleedde een functie aan de Moskouse School voor kerkgezang van 1887 tot 1818 toen die door de Sovjets werd gesloten. Intussen had hij wel een nieuwe nationale ontwikkeling en richting voor kerkelijke zang als fusie tussen Znamenny gezang met tegenstemmen uit de Russische volksmuziek tot stand gebracht. 
Memory eternal to the fallen heroes maakte een lange ontwikkeling door voordat daar het Requiem uit ontstond. Hij combineerde daarin Russisch Orthodoxe, Rooms Katholie en Anglicaanse riten in een werk voor koor en orgel. Na protest tegen het gebruik van een orgel, herzag hij dat door een orkest te gebruiken, maar nog ontevreden werd het tenslotte een a cappella compositie.
Op de eerste cd zijn drie korte religieuze werken toegevoegd: het oprecht en eerlijk klinkende, tot de Moeder Gods gerichte Doors of thy mercy, het fellere From my youth en het voor zijn overleden zus Ekaterina Dmitrievna geschreven Blessed are they.
In het Requiem zijn Orthodoxe gezangen gecombineerd met Gregoriaans en er zijn nog wat tijdens de oorlog door de geallieerden gezonden liederen als ‘Rock of ages’ aan toegevoegd. Na de première in 1917 werd het werk gevierd als een ‘uniek Russisch 14-delig Requiem dat een stem verleende aan de tranen van soldaten uit 17 landen die aan aan beide zijden meevochten. Later moest hij nog Japan en India toevoegen.
Het is prachtige muziek waarin vooral de vrouwenstemmen een belangrijk aandeel hebben. De solostemmen zijn ingezet om accenten te plaatsen of het koor in te leiden, maar hebben op ‘Beati mortui’ na nauwelijks een aria.
De pre-revolutie romantische muziek is kilometers verwijderd van wat het regiem kort daarna ‘modder in plaats van muziek’ noemde en de Amerikaanse koren beschikken over lage bassen, intense tenoren, warm klinkende alten en extatische sopranen die de muziek laten gloeien. Het is prettig te kunnen melden dat uitvoering en opname heel mooi zijn geslaagd.