Kutavicius: Lokys (de beer). Vladimiras Prudnikovas (bs., de professor), Vytautas Juozapaitis (graaf Semeta), Inesa Linaburgyte (s., gravin), Irena Zelenkauskaite-Brazauskiene (s., Julia, verloofde van de graaf), Audrius Rubezius (t., dokter), Veronika Povillioiene (eenogige vrouw), Arunas Malikénas (b., maarschalk), Czelaw Stonys (verteller) e.a. met het Litouws operaorkest en koor o.l.v. Martynas Staskus. Ondine ODE 1021 (2 cd’s, 1u. 36’08”). 2001
De Litouwse componist Bronius Kutavicius (1932 - 2021) baseerde zijn in 2000 geschreven opera in twee aktes op het gelijknamige korte verhaal van de Franse schrijver Prosper Mérimée.
Het Litouws mag de operabewonderaar afschrikken, maar als steun is het libretto in het programmaboekje ook in het Engels afgedrukt. Kutavicius behoort tot de belangrijkste Litouwse toondichters en deze opera bevestigt die reputatie door de tijdeloze sfeer van Pelléas et Mélisande te mengen met expressionistische uitersten van Wozzeck.
Het verhaal, de handeling berust op een mythe die we in vele vormen kennen. Jaren voordat de handeling begint werd de jonge bruid van de oude graaf gekidnapt door een beer. Hoewel ze werd gered, had die ervaring haar haast waanzinnig gemaakt en op haar nog ongeboren kind rustte een vloek.
Haar zoon, de huidige graaf en onderwerp van die vloek heeft een bizarre belangstelling voor bloed. Hij staat op het punt om met Julia te trouwen maar zijn vriend, de professor, vertelt hem over de ongezonde achtergrond van zijn verloofde. Tijdens een jachtpartij in de bossen zegt een eenogige vrouw hem dat hij zijn huwelijk en zijn dromen over een gelukkig samen beter kan opgeven en zich beter kan richten op zijn rol als heerser over de dieren in het bos.
Nodeloos te zeggen: de graaf slaat het advies in de wind met alle consequenties van dien. De eenogige vrouw verschijnt op het bruiloftsfeest en gooit symbolisch een pot met as kapot. Julie voorziet het ergste. Dan stormt de gekke gravin met een jachtgeweer naar binnen op zoek naar de beer die haar kidnapte. Naar de heersende gewoonte drinkt de graaf tijdens een toast wijn uit de schoen van zijn bruid en wordt gebiologeerd door de bloedvlek die zich daarin bevindt als gevolg van het feit dat Julia een dag eerder haar voet verwondde aan een glasscherf (die de graaf daarna kuste en schoonlikte). Vervelend genoeg meldt de bloedlust van de graaf zich en hij vermoordt Julia, drinkt haar bloed waarop zijn moeder, denkend dat hij de beer is waarnaar ze op zoek is, hem doodschiet.
Ook al is de handeling vol gruwelijkheden, heeft de opera daarnaast ook andere boeiende eigenschappen en iets van een mysterie en een droom
De componist heeft de verschrikkingen wat getemperd door er hypnotiserende muziek bij de schrijven met quasi minimalistische ostinati, flarden volksmuziek en bittere dissonanten.
Zowel Vladimiras Prudnikovas als de professor als Vytautas Juozapaitis als graaf zingen indrukwekkend goed en Irena Zelenkauskaite-Brazauskiene is een gepassioneerde Julia, maar heeft ook en wat rauwe toon. De overige solisten voldoen goed, net als koor en orkest onder Martynas Staskus.
Het was een bijzondere ervaring om kennis te maken met deze krachtige en provocerende opera.