Khatchaturian: Gayaneh. USSR Omroeporkest o.lv. Jansug Kakhidze. Russian Revelation RD 11029 (   ). 1976

Khatchaturian: Spartacus. Bolshoi theater orkest o.l.v. Algis Zuhaitis. Melodiya MEL 10.01530 (3u. 02’31”). 1974

Khatchaturian: Spartacus. RIAS kamerkoor en Duits symfonie orkest, Berlijn o.l.v. Michail Jurowsky. Capriccio 10817/8 (2 cd’s, 2u. 16’17”). 1997 

Khatchaturian: Suites Gayaneh en Spartacus. Londens symfonie orkest o.l.v. Aram Khatchaturian. EMI 769.866-2 (   ).19

Khatchaturian: Suites Gayaneh en Spartacus. Royal philharmonic orkest o.l.v. Joeri Temirkanov. EMI 747.348-2 (51’). 1985

De bijzondere gave van Khatchaturian voor pakkende melodieën en onstuimige orkestmuziek komt het best tot zijn recht in de vaak episodische aard van de balletmuziek en de balletten Gayaneh en Spartacus hebben ervoor gezorgd dat hij nog vaak wordt uitgevoerd en zorgen voor een blijvende internationale reputatie van de componist.

Gayaneh is een klassiek voorbeeld van het Socialistisch Realisme waarin de naamgeefster van de titelrol de heldin is op een kolchoze en verliefd is op een commandant uit het Rode Leger. Het werk zit vol met een sprankelende reeks volksmelodieën met de beroemde manische ‘Sabeldans’ als bekend hoogtepunt; daar is zelfs een op single op gebaseerd.

Spartacus verhaalt van de beroemde slavenopstand tegen de Romeinen en heeft natuurlijk ook een propagandistische achtergrond. Ook dit werk overleefde de ineenstorting van het Sovjetrijk en wordt nog steeds als ballet opgevoerd.

Oudere tv kijkers zullen zich de eraan ontleende golvende melodie van het adagio, gedanst door Spartacus en zijn vrouw Phrygia, van de Engelse serie Onedin Line herinneren. De muziek is erg geschikt voor de grote sprongen die de leden van het Bolshoi ballet maken.