Laks: Strijkkwartet nr. 4; Divertimento voor klarinet, viool, fagot en piano; Pianosonatine; Concertino voor hobo, klarinet en fagot; Passacaglia (klarinetversie);l Pianokwintet op populaire Poolse thema’s. ARC Ensemble. Chandos CHAN 10983 (83’04”). 2011
Wie heeft ooit gehoord van de Poolse componist Szymon Laks (1901-1983)?
Hij behoorde tot de mindere bekende componisten die tijdens W.O. II in Duitse concentratiekampen gevangen zaten en een betrekkelijke uitzonderingspositie innamen omdat ze musicus waren. Zo was Laks, die uit Frankrijk naar Auschwitz werd gedeponeerd de leider van het kamporkest. Een twijfelachtige eer, want hij toch de komst van nieuwe transporten met Joodse medeburgers ‘begroeten’
In tegenstelling tot veel van zijn collega’s overleefde hij het kamp en kunnen we op cd nader kennis met hem maken. In de programmatoelichting wijst het ARC ensemble dat grotendeels voor premières zorgt, op het feit dat de muziek van Laks getekend is door zijn tragische kampervaringen. Maar dat kan niet het geval zijn voor de Pianosonatine uit 1927 die herinnert aan Chopin in een Frans jasje. Eigenlijk alleen de introverte Passacaglia uit 1945 wijst daarop. De latere werken ademen ondanks alle blijken van vakmanschap met vaak pikante jazzritmen nogal regressief van aard, maar misschien juist daarom makkelijker verteerbaar.
In 2010 maakte het Leo Smit ensemble een opname van zijn Cellosonate uit 1932, de Chants populaire juifs nr. 1-8, het Divertimento voor piano, fluit, viool en cello, de Passacaglia voor fluit en piano, Dialogue, Blues en de Piano ballade ‘Hommage à Chopin’ (Future Classics 111).
Het ARC ensemble dat wordt gevormd door Joaquin Valdepeñas (kl), Erika Raum (v), Marie Raum en Marie Bérard (v), Steven Dank (va), Winona Zelenka (vc), David Louie (p), Diane Werner (p), Sarah Jeffrey (h) en Frank Morelli (fag), voegt daar wat andere werken uit de periode 1927-1967 aan toe. Voor de geëngageerde, sprankelend frisse interpretaties verdient dit ensemble grote waardering. Een mooie bijdrage om een onbekende, haast vergeten componist een plaatsje in de fonograaf ie te bieden.