Laks: Strijkkwartetten nr. 3 Motifs populaires, 4 en 5. Messages kwartet. DUX DUX 1286 (53’56”). 2016

Szymon Laks (1901-1983) had een markant leven. Hij begon met een studie wiskunde in. Vilnius voordat hij in 1921 in Warschau muziek ging studeren en die opleiding in 1925 in Parijs afrondde bij Vidal en Rabaud. Hij was als violist de leider van het gevangenorkest in concentratiekamp Birkenau-Auschwitz. Later werd hij nog naar Dachau gebracht. Muziekmaken redde volgens hem zijn leven. Na de oorlog vestigde hij zich weer in Parijs.

Op verzamelplaten kwamen we al wat strijkkwartetten van hem tegen. Hij schreef vijf strijkkwartetten, waarvan  de eerste twee die voorafgaand aan W.O. II weden geschreven, verloren gingen en het laatste in 1964 ontstond.

In het Strijkkwartet nr. 3 uit 1945 is nauwelijks iets te horen van zijn dramatische ervaringen uit de voorafgaande jaren. Zeven brokjes Poolse olksmuziek invloeden domineren, alleen in hert langzame deel wordt even melancholiek teruggekeken.

In nr. 4 horen we - net als soms bij Schulhoff - jazzinvloeden. Maar mooiere nog en beter gestructureerd in het Strijkkwartet nr. 5 met een fraai lyrisch langzaam deel en een heel levendige finale.

Dat het eveneens Poolse, in 2014 opgerichte Messages kwartet dat wordt gevormd door Malgorzata Wasiucionek en Oriana Masternak (v), Maria Dutka (va) en Beata Urbanek Kalinowska (vc) hier met alle drie de Strijkkwartetten van Laks op cd debuteert, is om twee redenen belangrijk. In de eerste plaats omdat de werken nu logisch bijeen zijn en in de tweede omdat men er zich nauwelijks betere vertolkingen van kan voorstellen, zo gaaf en toegewijd klinken ze. Deze muziek verdient veel belangstelling.