CD Recensies

LUNDQUIST: SYMFONIEËN NR. 2, 3, 4 EN 9

Lundquist: Symfonieën nr. 2 ‘Voor de vrijheid’ en 9 ‘Survival’. Stockholm filharmonisch orkest o.l.v. Stig Westerberg c.q. Umeå symfonie orkest o.l.v. Roy Goodman. Sterling CDM 3006-2 (63’29”). 1972/1999
 
Lundquist: Symfonieën nr. 3 ‘Sinfonia dolorosa’ en 4 ’Sinfonia ecologica’. Götebord symfonie orkest o.l.v. Torbjörn Iwan Lundquist c.q. Sixten Ehrling. Sterling CDM 3004-2 (74’20”). 1982/1985
 
Weer een vrij toevallige, maar naar al gauw blijkt aardige ontdekking: de Zweedse componist Torbjörn Iwan Lundquist (1920 - 2000) die dankzij opnamen van zijn Symfonieën door Sterling onder de aandacht is gebracht. Hij groeide op in een arm gezin, toonde veel belangstelling voor de natuur en films en speelde in zijn middelbare schooltijd in een jazzensemble, maar kreeg ook pianoles. Na zijn militaire diensttijd ging hij in 1955 muziekwetenschap studeren in Uppsala. Daarna werd Lundquist een compositiestudent van Dag Wirén en eenmaal klaar blijkt hij een vrij omvangrijk oeuvre op zijn naam te hebben gebracht. Dat omvat negen symfonieën (een tiende kon hij niet afmaken, het lot dat beroemdere voorgangers ook trof), vier concertante werken, kamermuziek, een opera, vocale- en koorwerken. Er valt nog veel te ontdekken….
Acht van deze Symfonieën zijn voorzien van een titel, die meer beschrijvend dan programmatisch is. Ze openen de deur naar een bron waaruit de componist inspiratie putte. In principe zijn ze alle tonaal, maar vertonen ze wel invloeden van avant-garde en jazz.
Aan Symfonie nr. 2 ‘Voor de vrijheid’ werd veertien jaar gewerkt. De aanleiding voor het werk waren de Hongaarse opstand in 1956 en de neergeslagen Tsjechische revolutie in 1958. Het werk telt vier delen met de titels ’Canzona’, ‘Tripia’, ‘Elegia’ en ‘Finale’. Meest nogal onrustige, hoekige muziek in de snelle delen, passend bij het thema en vooral in ‘Tripia’. Maar in de ‘Finale’ breekt uitbundigheid door.
Vier jaar vergde het ontstaan van Symfonie nr. 3 (1971/75). Dit werk bracht de componist een doorbraak. De titel dolorosa is te danken aan de dood van zijn vrouw Maud in 1970. Omdat het werk mede ontstond tijdens tochten door de bergen spelen de natuur en meer nog de natuurkrachten een grote rol in dit werk. Klaterende bergstroompjes en zonovergoten landschappen staan tegenover duistere stormachtige momenten, dat alles kleurig georkestreerd met dankbare momenten voor de houtblazers. Aan het eind een paar jazzy gebaren voordat de muziek stilletjes uitdooft. 
Tien jaar later volgde de Symfonie nr. 4, opnieuw in één deel van drie kwartier lengte. Ingeleid door omineuze trommelslagen is het een emotioneel werk, vermoedelijk uit zorg over de slechte klimaatbeheersing en de milieuvervuiling. Maar daardoor ook heel pakkend voor wie zich hiervoor openstelt.
Symfonie nr. 9 is wederom ééndelig en is opgedragen aan de Engelse dirigent Roy Goodman van de Hanover Band. Deze leidde de eerste uitvoering in Umeå in 1999. Het werk is bijzonder georkestreerd met een belangrijk aandeel voor marimba, vibrafoon en altsax. De titel ’Survival’ slaat op het feit dat hij van kanker genas. Het is daarom een nogal emotioneel werk met dramatische, dreigende momenten tegenover lyrisch berustende en introspectieve.
Alle vertolkingen berusten op ’live’ opnamen die in een lange periode werden gemaakt, maar gelukkig alle heel goed klinken. Op de uitvoeringen valt weinig aan te merken.