Larcher: Pianoconcert ‘Böse Zellen’; Altvioolconcert ‘Still’; Strijkkwartet nr. 3 ‘Madhares’. Till Fellner (piano), Kim Kashkashian (va) met het Münchens kamerorkest o.l.v. Dennis Russell Davies; Diotima kwartet. ECM 476.3651-2 (65’57”). 2009
Thomas Larcher (1963), de Oostenrijkse componist en pianist, zegt over zichzelf: ‘Mijn wortels liggen in de uitvoering en in de absorptie van de formele ideeën van de klassieken. Mijn muziek is communicatief, de aandachtige luisteraar wordt uitgedaagd, maar kan deze goed begrijpen’.
Inderdaad is het idioom modern, maar er schuilt ook schoonheid in. De bijnaam ‘Böse Zellen’ (kwaadaardige cellen) van zijn Pianoconcert moeten we eerder beschouwen als ‘vrije radicalen’ op dezelfde wijze als in Wolfgang Rihm’s Jagden und Formen (DG 471.558-2). Er zijn natuurlijk onderlinge verschillen, maar beide werken hebben aanzienlijke kwaliteiten en substantie.
Solist Till Fellner is goed voorbereid, inclusief het gebruik van voorwerpen op de pianosnaren die voor unieke klankeffecten zorgen. Het opvallendst is het gebruik van eengrote metalen boog die over de snaren wordt uitgerold wanneer een toets wordt ingedrukt. Dat dempt de grondtoon, maar laat de harmonischen klinken. Dat werkt heel effectief in glissandi.
Larcher gaat hierbij niet tot het uiterste enn de vleugel geeft vrij rustige klanken die discreet worden gevolgd door een ook wat getemperd klinkend orkest. De ‘boosaardige cellen’ vinden we terug in de korte passages die zich even melden en dan weer verdwijnen. Fascinerend is het wel, en hier wordt het werk zodanig gespeeld dat het zin maakt.
Beide andere composities zorgen dat we een vollediger beeld krijgen van de componist. ‘Still’ is een Altvioolconcert, al noemt de componist dat zelf niet direct. Het zit vrij complex in elkaar, maar bevat ook elementen uit de volksmuziek en er is een piano toegevoegd. De muziek krijgt bijna het karakter van filmmuziek. Voor de als altijd heel goede Kim Kashkashian is een mooie, maar niet steeds dankbare rol weggelegd.
Het Strijkkwartet nr. 3 ontleent zijn bijnaam aan de bergketen Madhares op Kreta en heeft dienovereenkomstig een zonnige, mediterrane sfeer. Ook hier valt wat volksmuziek te ontdekken. Het jonge Diotema kwartet speelt het overtuigend.