Landini: Liederen (14). Studio der frühen Musik. EMI 826.481-2 (48’25”). 1972

Wat van de madrigalen, canzones en ballades van Francesco Landini (ca. 1525-1397) rest, is in 1939 door Ellinwood uitgegeven en vormde een belangrijk onderwerp bij de colleges Muziekwetenschap door Hélène Nolthenius. Het  gaat om 154 liederen voor een, twee of drie stemmen.

Het madrigaal had tot de jaren 1360 de Italiaanse seculiere muziek gedomineerd met zijn rustieke stijl en zijn pastorale teksten. Ook Landini schreef wat madrigalen, maar richtte zich toch vooral op de ballata die uit de dansvorm ontstond en teksten van persoonlijker aard gebruikte. In structurele termen beschouwd, maakt de ballata gebruik van twee herhaalde gedeelten – net als de virelai – naar het voorbeeld van Machaut.

De vroegste manuscripten van Landini en zijn tijdgenoten dateren uit enige tijd nadat ze waren ontstaan. De belangrijkste bron is de prachtig geïllustreerde Squarcialupi codex die waarschijnlijk uit 1415 dateert, maar kopieën van heel wat van Landini’s werken zijn in talloze in Italië verspreide manuscripten teruggevonden.

Het ontbreken van origineel bronmateriaal maakt het bijna onmogelijk om precies te weten hoe deze stukken destijds werden uitgevoerd. Het meest controversiële punt is welke melodielijnen er waren bedoeld voor instrumentale uitvoering (als daar überhaupt sprake van was). In de praktijk betekent dit dat de ene groep uitvoerenden kiest voor begeleiding door harpen, doedelzakken en slagwerk en de andere voor a capella.

Studio der frühen Musik bestaat uit zangeres Andrea von Ramm die tevens organetto en harp bespeelt, Richard Levitt zingt Sterling Jones bespeelt vedel, lier en rebec en Thomas Binley luit, dulciaan, zink en trombone waarmee voor een rijk kleurenpalet wordt gezorgd. Tevens wordt zo gezorgd voor een aardig folkloristische sfeer. De vertolkingen zijn uiterst stijlvol en congruent met de muziek. Zo is dit een ideale introductie tot de trecento muziek.