Martinů: Symfonie nr. 1 H. 289; Concert voor piano, pauken en 2 strijkorkesten H. 271. Jaroslav Saroun (p), Václav Mazácek (pk) met het Tsjechisch filharmonisch orkest o.l.v. Jirí Belohlávek. Chandos CHAN 8950 (57’44”). 1990

Na Janáček was Martinů de belangrijkste twintigste eeuwse Tsjechische componist; hij was enorm productief en schreef  in ieder genre van opera en kamermuziek en solopiano tot symfonie, concert, koorwerk en liederen. Hoewel Debussy en Stravinsky veel invloed hadden op zijn schrijfstijl, had Martinů in de jaren dertig een eigen muzikaal accent met stuwende, motorieke ritmes en een heldere instrumentatie bedacht. Met de ontwikkeling van zijn stijl uit die periode werd zijn muziektaal verdacht meer tonaal, hoewel dat gelukkig nooit in banaliteit omsloeg.

Het Dubbelconcert voor twee strijkorkesten, piano en pauken werd in opdracht van Paul Sacher en diens kamerorkest in Bazel in 1938 geschreven. In de schaduw van de Nazidreiging in Europa en – specifieker – van het vaderland van de componist. 

Het is dus niet zo verwonderlijk dat het een intens werk werd dat veel van de terreur uitdrukt die de componist in de aanloop naar W.O II voorvoelde. Zijn bewondering voor Bach en het barokke concerto grosso is hoorbaar in de energieke ritmische eigenschappen van de hoekdelen die beide een nogal gejaagde koers aanhouden met de nodige gewelddadige uitbarstingen. De solo-piano wordt vrijwel continuo-achtig gebruikt. De opgewekte spanningen klinken ook in het werkelijk prachtige langzame deel door. Het bevat een uitgebreide rapsodische pianosolo.

De zes symfonieën werden alle geschreven tijdens het verblijf van de componist in de V.S. Steeds gebruikte hij een groot orkest met duidelijke groeperingen van de instrumenten wat voor een persoonlijke toets zorgt.

Jirí Belohlávek beheerst eb en vloed van het Dubbelconcert op meer dan degelijke wijze. Hij houdt ook steeds een stevige greep op het ritmisch vermogen van deze werken. Climaxen worden fraai opgebouwd, voor een intense sfeer is gezorgd.