Maxwell Davies: Miss Donnithorne’s maggot; Songs for a mad king nr. 1-8. May Thomas (ms) en Julius Eastman (b) met Fires of London o.l.v. Peter Maxwell Davies. Unicorn CD DKP 9052 (66’54”). 1984/70
De 8 Songs for a mad king vormen net zomin een opera als Schönbergs Pierrot Lunaire, maar beide werken zijn wel typisch muziektheater. Maxwell Davies en Birtwistle richtten in 1967 de Pierrot Players op met het doel om Schönbergs werk uit te voeren en om eigen creativiteit te ontlenen aan zijn dramatische en harmonische vernieuwingen. De Eight Songs is (zijn) de duidelijkste en indrukwekkendste opvolger. Net zoals Pierrot naar de maan huilt, richt de door porfyrie (verstoorde vorming van rode kleurstof in het bloed) gekwelde impotente koning zijn woede vier gekooide muzikanten die op hun beurt de gekooide vogels vertegenwoordigen die de ‘echte’ koning vergeefs probeerde te laten zingen. Ze represnteren ook get verlengde van zijn persoonlijkheid zoals het strak doorweven muzikale materiaal duidelijk maakt. Het parodistisch gebruik van dit gegeven is voortdurend verholen aanwezig. Tot de ‘vrijerige’ transformatie van een recitatief uit Händels Messiah. Bij de climax van dat lied pakt de koning de viool af en slaat hij het instrument aan gruzelementen. Hij vermoordt zo symbolisch niet alleen de goudvink, maar ook zichzelf.
Maxwell Davis schiep de rol van George III rond de unieke vocalen van Roy Hart, eigenlijk Rubin Hartstein (1925-1975), een Zuid-Afrikaanse acteur en vocalist wiens bereik van acht octaven en Jungiaanse interesse voor het ‘menselijk orkest’ de componist inspireerde om de grenzen van expressionistisch componeren te verleggen. Bij de eerste uitvoering ging Hart zo op in zijn spel dat hij van het podium viel en drie ribben brak. Het zal extra hebben bijgedragen aan de vertolking van die koning en zijn pijnlijke aftakeling in waanzin. Jammer alleen dat geen opname van Hart bewaard is gebleven. Maar gelukkig klinkt ook deze door de componist begeleide vertolking met Julius Eastman en de Fires of London heel authentiek.
Randolph Stow, de tekstschrijver van de Songs, leverde ook het te zingen materiaal voor het andere muziektheaterwerk op deze cd: Miss Donnithorne’s maggot uit 1974 dat even fraai wordt voorgedragen door May Thomas.