Mozart: Pianoconcerten nr. 9 in Es KV 271 Jeunehomme, 11 in F KV 413 en 12 in A KV 414. Arthur Schoonderwoerd met Cristofori. Accent ACC 24323 (69’57”). 

Het Pianoconcert nr. 9 zou met recht Mozarts eerste grote meesterwerk mogen worden genoemd. Toepasselijk genoeg voor een werk dat het bereiken van muzikale volwassenheid aangeeft, werd het gecomponeerd in de maand dat Mozart 21 werd: januari 1777.

Het concert straalt vertrouwen uit, terwijl Mozart experimenteert met vormen en stijlen. De kern is een tragisch andantino in de stijl van een aria uit een opera seria. Gedempte violen zetten een intieme, hartstochtelijke toon. Niet eerder had Mozart kreeg een concertdeel van Mozart zo’n diepe emotie.

De ademloze rondo-finale bruist juist weer van de levenslust van de opera buffa. Maar Mozart heeft nog een verrassing in petto: de energieke muziek eindigt abrupt en maakt plaats voor een geheel losstaand menuet, waarvan het elegante cantabile thema vanwege de onverwachtheid extra betoverend is. Bijna even plotseling is dit deel afgelopen en wordt het uitgelaten rondothema hervat. Dit voert naar een opwindend einde. Albert Einstein noemde dit ‘Mozarts Eroica, een van de werken die hij nooit heeft overtroffen’.

En de bijnaam Jeunehomme? Lang werd aangenomen dat het concert werd geschreven voor een doorreizende Franse pianist met die naam, maar in 2004 bleek het om de pianiste Victoire Jenamy (1749-1812) te gaan, de dochter van Mozarts vriend Jean-Georges Noverre, die danser was.

De beste fortepiano opname was tot nu toe die van Andreas Staier met Concerto Köln (Teldec 4509-98412-2), maar deze nieuwe opname is een geduchte rivaal en dat niet alleen omdat de begeleiding, die hier tot het absolute minimum is herleid, zo interessant is. Cristofori bestaat namelijk uit een strijkkwartet met contrabas, twee hobo’s en 2 hoorns. Schoonderwoerd vult de solopartij delicaat en sprankelend in en het begeleidende nonet doet voortreffelijk werk. 

Dat ook beide andere concerten bijzonder fraai zijn gelukt, hoeft nauwelijks nader betoog. Samen laten de musici horen hoe deze concerten horen te klinken.