Mahler: Symfonie nr. 5 in cis. Minnesota orkest o.l.v. Osmo Vänskä. BIS SACD 2226 (75’30”). 2016
In 1994 verscheen de eerste Mahler opname van Vänskä, het Lied von der Erde, toe nog uit Lahti (BIS CD 681) versie Schönberg-Riehn. Die uitgave kreeg een vriendelijk, doch niet echt enthousiast onthaal in de recensierubriek. Intussen actief in Minneapolis begon hij in 1916 aan een echte Mahlercyclus, waarvan dit het begin is.
Een positief facet hiervan is dat de helderheid en de dynamiek van de opname meteen positief in het oor springen. Daarbij zijn niet de luidste, maar de zachtste gedeelten het indrukwekkendst. Maar daar staat staat als bezwaar tegenover dat het Amerikaanse orkest duidelijk merkbaar niet zo klinkt als de Europese, in de Mahler traditie verankerde orkesten uit Wenen, Berlijn en Amsterdam.
Hoe goed het klikt tussen Mahler, de dirigent en het orkest is wat lastig precies te bepalen. Overtuigende passages worden afgewisseld door minder overtuigende. Daarvoor opereert de dirigent te weifelachtig. Dat beging meteen met het trompetsignaal aan het begin dat wat aarzelend klinkt.
Voor de aanduiding stürmisch bewegt is het tempo voor het tweede deel haast wat te traag, daarentegen is het vlotte tempo voor het scherzo wel op zijn plaats al verloopt in expressief opzicht ook dit deel wat moeizaam. De betrekkelijkheid van de indicatie ‘sehr langsam’ voor het adagietto heeft er vaak toe geleid dat sommige dirigenten wel erg weinig vaart maakten. Misschien is het aardig om hier in aflopende vorm eens wat uitvoeringsduren van verschillende dirigenten te vermelden: Haitink Berlijn 13’56, Abbado Chicago 11’55”, Karajan 11’52”, Bernstein Wenen 11’12”, Bernstein New York 11’00”, Nott 10’59”, Boulez 10’59”, Tilson Thomas 10’48”, Haitink Amsterdam 10’38”, Gergiev 10’34”, Fischer 10’26”, Haitink Parijs 10’26”, Chailly 10’19”, De Waart 10’01”, Solti 9’50”, Barenboim 9’45”, Kubelik 9’44”, Rattle 9’32”, Jansons 9’16” en Haenchen 9’08”. In dit licht bezien is Vänskä’s 12’40” inderdaad aan de langzame kant; hoe dan ook geeft hij hier een wat lethargische indruk, al eindigt hij krachtig.
De finale kan er daarna weer goed mee door. Maar er is geen aanleiding om deze uitgave hoog op het lijstje favorieten te plaatsen. Dat wordt aangevoerd door Fischer Channel Classics CCS SA 34213), Abbado (DG 437.789-2, Berlijn en op dvd Euro Arts 205–407-9 Luzern), Rattle (EMI 57.385-2) en Bernstein (DG 477.6334).