Marx: Symfonie nr. 1 in B, Eine Herbstsymphonie. Graz’ filharmonisch orkest o.l.v. Johannes Wildner. CPO 555.262-2 (67’00”). 2018

Joseph Marx (1882 -1964) kwam uit het Oostenrijkse Graz, was behalve componist, pianist en pedagoog ook een UNESCO ambassadeur en werd als eerste Westerse musicus door Mustafa Kemal Atatürk uitgenodigd om in Turkije een systeem voor het muziek- en concertleven op te zetten.

Zijn epische Symfonie nr. 1 met de titel Herbstsymphonie is uit 1921 en de eerste van hem in deze vorm. De vier delen dragen de opschriften ‘Ein Herbstgesang’, ‘Tanz der Mittagsgeister’, ‘Herbstgedanken’ en ‘Ein Herbstpoem’. De componist maakte ook makkelijk vijanden door zijn afkeer van de muziek van de Tweede Weense School.

Met invloeden van Scriabin en Reger ontwikkelde hij een eigen stijl. Hij was duidelijk een romanticus en een natuurliefhebber. Bij de eerste uitvoering door Felix Weingärtner werd de symfonie niet erg warm ontvangen, bijna een eeuw later is misschien een milder oordeel mogelijk.

Tal van herfstgedachten - niet alleen over verval en dood, maar ook over mooi warme momenten en fraaie bladertinten - passeren de revue. Maar het werkelijke thema is waarschijnlijk onze relatie tot de aarde. Niet afscheid dus, hooguit wat melancholie. Het werk ligt dichter in de buurt van Siegmund von Hausegger’s Natursymphonie uit 1911 (met Ari Railainen en koor plus orkest van de WDR verschenen op CPO 777.237-2).

De muziek is nogal grootschalig, best intrigerend en royaal georkestreerd; Johannes Wildner maakt ons in een heel goede verklanking bewust van al die aspecten.

Dit is een fijne aanvulling op zijn uit ‘Eine symphonische Nachtmusik’, ‘Idylle’ en ‘Eine Frühlingsmusik’ bestaande Naturtriolgie, waarvan Steven Sloane in Bochum een opname maakte (ASV DCA 1137).