Moesorgsky: Boris Godoenov. Alexander Tsymbalyuk (bs., Boris Godunov), Maxim Paster (t., Shuisky), Mika Kares (bs., Pimen), Johanna Rudström (ms., Xenia’s zuster), Sergei Skorokhodov (t., Grigory), Okka von der Damerau (ms. herbergierster), Alexey Tikhomirov (bs. Varlaam), Hanna Husáhr (s., Xenia), Margarita Nekrosova (s., pleegzuster) e.a. met het Göteborg operakoor en -symfonie orkest o.l.v. Kent Nagano. BIS SACD 2320 (2 cd’s, 2u., 05’15”). 2017
Moesorgsky: Boris Godoenov. Alexander Tsymbalyuk (bs., Boris Godunov), Gerhard Siegel (t., Shuisky), Sergei Skorokhodov (t., Grigory), Anatoly Kotcherga (bs., Pimen), Eri Nakamura (s., Xenia), Vladimir Matorin (bs., Varlaam) e.a. met het koor van de Beierse Staatsopera en het Beiers Staatsorkest o.l.v. Kent Nagano. Bel Air BAC 102 (dvd., 2u., 18’47”). 2013
Moesorgsky’s enige zelf voltooide opera, Boris Godoenov, beek niet goed genoeg - in ieder geval niet in de ogen van het comité van de Russische theaters, dat het in 1871 door de componist voorgedragen werk weigerde.Daarvoor werden verschillende redenen gegeven, die alle te maken hadden met de onorthodoxe aard van het werk.
De opera ontbeerde een conventionele (romantische) rolverdeling, met hoofdrollen voor sopraan en tenor (de titelrol is voor een bas), de partituur was te vernieuwend en wat betreft de tekst en de manier waarop die op muziek was gezet voldeed het erk ook niet aan de norm. Poesjkins verhaal over de korte, nogal bloederige regeerperiode aan het begin van de zeventiende eeuw leek gebrekkig en onsamenhangend.
Vrienden van Moesorgsky besloten in 1873 drie scènes van de opera op te voeren en dat lukte succesvol genoeg om een jaar later een volledige opvoering op de planken te brengen. Het publiek reageerde enthousiast, maar de kritieken waren slecht. Dat leidde tot de eerste van de vele inkortingen, revisies en aanpassingen waarin ook Rimsky-Korsakov de hand had om het werk kleuriger te maken.
De oorspronkelijke versie uit 1869 was tijdenlang nauwelijks te horen, ook niet op lp en cd. Valery Gergiev maakte daar in 1998 resoluut een einde aan door meteen beide versies samen op te nemen (Philips 462.230-2, 5 cd’s). Zie daarvoor ook de Vergelijkende Discografie.
Kent Nagano nam het werk in de oorspronkelijke versie tweemaal op, eerst in München op dvd, daarna in Göteborg op cd. In beide gevallen zingt Alexander Tsymbalyuk de titelrol en hij doet dat heel goed met een volle, rijke en goed beheerste stem al kan hij voorgangers als Chaliapin, Riezen, Talvela en Lloyd niet geheel doen vergeten als moorddadige, machtsbeluste bullebak.
Maar dat is dan ook vrijel het enige nadelige dat over beide uitvoeringen kan worden gezegd. De diverse andere solisten leveren heel goede prestaties. Mika Kares imponeert als Pimen, Sergei Skorokhodov is van superieure klasse als Grigory en Okka von der Dammerau is een ver boven gemiddelde herbergierster, Met zijn vrij lichte stem is Alexey Tikhomirov een onderscheiden Varlaam en ook Boris Stepanov zingt een heldere Missail. Xenia en Fyodor krijgen zo kinderlijk mogelijke stemmen van Hanna Husáhr en Johanna Rudström. Ook Margarita Nekrasova weet te behagen.
Vooral het Zweedse koor verdient apart lof voor al zijn uitingen van smeken, vreugde, verdriet, berusting en opgetogenheid. In het algemeen kiest de dirigent vrij vlotte tempi en dat maakt de samenhang der scènes beter.
Op de eerder gemaakte dvd opname komen we een aantal dezelfde vertolkers tegen. Dat ik daar verder weinig aandacht aan besteed komt op rekening van regisseur Calixto Bieito die het werk zo nodig naar het heden moest verplaatsen en voor ongeloofwaardige tegenstellingen tussen de bezongen teksten en de handelingen op het toneel zorgt. Daar treffen we pistolen, drankflessen, een brandend winkelwagentje en meer ongein aan. Boris’ zoontje treedt in het schooluniform van een meisje op en de koorscènes lijken zich wel op het Onafhankelijkheidsplein in Kiev of het Tahrirplein in Caïro af te spelen.