Massenet: Esclarmonde. Joan Sutherland (s), Huguette Tourangeau (ms), Clifford Grant (t), Giacomo Aragall (b), Louis Qulico (b), Ryland Davies (t) met het John Alldis koor en het Nationaal filharmonisch orkest o.l.v. Richard Bonynge. Decca 425.651-2, 475.7914 (3 cd’s, 2u 35’34”). 1962
Het is de moeite om behalve voor Massenets overbekende opera’s Manon en Werther eens de aandacht te vragen voor een onbekender werk uit 1889. Esclarmonde was misschien we het meest ambitieuze werk van de componist en daarmee ook het meest Wagneriaanse. Het werk is een mengeling van grand-opéra, exotiek, psychologische dramatiek en romantische heldenmoed.
De handeling is gebaseerd op een Middeleeuwse legende over de Byzantijnse keizerin cum tovenares Esclarmde die door haar vader Phorca is voorbestemd als opvolgster voor de troon, wil trouwen met Roland, de graaf van Blois, maar bang is dat ze daarvoor geen toestemming krijgt. Daarom tovert ze Roland naar een magisch eiland waar ze hem alleen ’s nachts, gehuld achter een sluier ontmoet. Ze vertelt hem dat zijn land is gevaar is door een overval van de Saracenen en geeft hem een toverzwaard waarmee hij die kan verslaan zolang hij haar trouw blijft.
Roland wint de strijd, krijgt van de Franse koning diens dochter als bruid, maar Roland weigert. Wanneer hij zijn nachtelijke ontmoetingen opbiecht aan de bisschop van Blois probeert een geestuitdrijving bij Eclarmode door monniken te laten uitvoeren. De zich verraden voelende Esclarmonde verwijt Roland zijn ontrouw in de bravura aria ‘Ah Roland, tu m’as trahi et me voilà… regarde-les ces yeux’, waarna Roland zijn zwaard trekt om haar te verdedigen, maar dat zwaard verpulvert en Esclarmonde omringt zich met een kring van vuurdemonen, vervloekt Roland en verdwijnt.
De ex-keizer hoort van Esclarmonde’s ongehoorzaamheid en beveelt haar dat ze Roland moet opgeven want anders verliest ze haar toverkracht. Aarzelend geeft ze toe en wanneer Roland voor haar verschijnt smeekt ze hem om haar te vergeten.
Dan is er een riddertoernooi waarbij de winnaar als prijs Esclarmonde als bruid krijgt. Wanner de in het zwart geklede winnaar zich onder de naam ‘Wanhoop’ meldt, herkent Esclarmonde onmiddellijk Roland en wanneer ze haar sluier licht, herkent hij haar ook. Happy end.
Het is vooral aan het echtpaar Sutherland/Bonynge te danken dat deze vrijwel vergeten opera weer even in de belangstelling kwam. De onderhavige vertolking doet het werk volkomen recht.
We horen een imponerend trotse Sutherland in de titelrol, Giacomo Aragall is een heldhaftige Roland, Clifford Grant een gedecideerde keizer Phorcas, Huguette Tourangeau met haar bijzondere stem zet een prachtige Perséís neer en ook de kleinere rollen worden naar behoren vervuld.
Wie de smaak van de onbekendere Massenet te pakken heeft, kan ook nog Le jongleur de Notre-Dame proberen met Boutry (EMI 575.297-2), La Navarraise met Lewis (RCA 74321-50167-2) en Le roi de Lahore met opnieuw Bonynge (Decca 476.1705).