Maxwell Davies: Black Pentecost; Stone litany ‘Runes from a house of the dead’. Della Jones (s) en David Wilson-Johnson (b) met het BBC filharmonisch orkest o.l.v. Peter Maxwell Davies. Collins 13662 (76’35”). 1992 

Het polemisch bedoelde Black Pentecost uit 1979 is een vierdelige symfonie met stemmen. De titel is ontleend aan het gedicht Dark angels (“Now, cold angels, keep the valley from the bedlam and cinders of a Black Pentecost”) en de novelle Greenvoe die speelt op een imaginair eiland Hellya als dat figuurlijk ten onder gaat door al te commerciële exploitatie.

Wat Maxwell Davies motiveerde, was de dreiging van uranium mijnen op de Orkney’s. Hij zegt daarover: “maar het had van alles kunnen zijn: de milieuvervuiling is overal en mensen worden vaak uit hun huis gezet – de vernietiging van de natuur vindt op allerlei manieren plaats”.

Het werk werd besteld door het Londens symfonie orkest, maar toen men daar ontdekte waarover het ging, werd het geweigerd.

In dit werk gaat het over een dramatische ontmoeting van een bariton in de rol van Operatie Zwarte Ster en een mezzosopraan die zowel als vertelster als in de rol van Bella Bugde, een van de onschuldige slachtoffers van Operatie Zwarte Ster optreedt.

Het gaat over de morele consequenties van de ‘catastrofe de naties’ wanneer ‘geleidelijk een dorpje sterft, langzaam verschrompelt als gevolg van de werkzaamheden van Black Star’.

De muziek vloeit vrij traag en kent zowel episodes van een ruwe parodie en bijna-chaos, vocale tussenspelen die pendelen tussen klacht en hysterie, holle resonanties en schurende uitbarstingen. Alles heel fatalistisch.

Stone Litany (1973) biedt ook uitzicht op een behoorlijk vernietigd landschap, opnieuw met vocale interrupties die nu het ontstaan van de spraak illustreren. Della Jones wikkelt de pyrotechniek waarom haar rol vraagt met veel aplomb virtuoos af en uiteraard weet ook de dirigent goed raad met zijn karige Noormannen gegeven. In deze enige op cd beschikbare uitvoeringen weet de componist zelf de muzikale retorica alle recht te doen zonder te overdrijven.