Mozart: Pianoconcerten 23 in A KV 488 en 24 in c KV 491. Clifford Curzon met het Londens symfonie orkest o.l.v. István Kertész. Decca 452.888-2 (57’). 1968 

Mozart: Pianoconcerten nr. 20 in d KV 466 en 24 in c KV 491. Alfred Brendel met het Schots kamerorkest o.l.v. Charles Mackerras. Philips 462.622-2 (60’16”). 1998

Mozart: Pianoconcerten nr. 24 in c KV 491 en 13 in C KV 415. Martin Helmchen met het Nederlands kamerorkest o.l.v. Gordan Nikolic. Pentatone PTC 5186-305 (60’07”). 2007

Het pianoconcert nr. 23 is misschien wel het populairste van Mozart, grotendeels vanwege zijn zonnige en probleemloze karakter van het eerste thema. Aan het eind van dat deel wordt het door het orkest vervangen door een melancholieker tweede thema, dat door de piano fijntjes wordt gevarieerd. 

Het langzame deel is een adagio in de weinig gebruikte toonaard fis klein en is een van de mooiste in zijn soort. Het maakt vooral indruk door de eenvoud van zijn tere thema dat sterk herinnert aan het langzame deel van de vroeger ontstane pianosonate in F KV 280. De finale zorgt met zijn belangrijke aandeel van de blazers voor een heel levendig slot.

Hoewel Mozart nr.24 in 1786 al kort na nr. 23 schreef, is dit werk heel anders van aard. Het markeert een terugkeer naar de duistere stijl van nr. 20 en heeft de grootste schaal van alle concerten., vooral omdat het toch al niet geringe blazerscontingent nog is aangevuld met trompetten en pauken. Deze worden ingezet om een soort dreigende sfeer te scheppen die op zijn beurt herinnert aan de meer omineuze momenten uit Don Giovanni.

Het uitgebreide eerste deel wordt gedomineerd door het levendig bezielende beginthema dat een gevoel van uitdagend verzet schept.

Een enigszins getemperd langzaam deel wordt gevolgd door allegretto in variatievorm – een van Mozarts briljantste – waarin de tragische stemming van het eerste deel terugkeert. Het onstuimige coda werd heel erg bewonderd door Beethoven en had invloed op diens Appassionata sonate.  

Het is de moeite om eens terug te keren naar een van de grote oudere Mozartvertolkers: Clifford Curzon die nr. 23 heel fijnzinnig en gracieus vertolkt, maar in nr. 24 uit een ander vaatje tapt en met beheerste kracht de proto-romantische kanten van het werk belicht.

Met Brendels Mozartopvatting kan men het altijd wel eens zijn, met de uitwerking daarvan is echter niet iedereen gelukkig. Maar hier, jaren na zijn complete serie uit 1973, toont hij een verfijning en een intelligentie die heel boeiend zijn. Hij nuanceert mooi, klinkt spontaan en gunt zich de tijd voor wat kleine versieringen. Ook de cadensen zijn van hemzelf.

Wie het waagt om een nog onbekende, maar heel goede solist een kans te geven, moet eens naar Helmchen luisteren.