Nono: Il canto sospeso. Barbara Bonney (s), Susanne Otto (mz), Susanne Lothar (decl.), Bruno Ganz (decl/); Mahler: Kindertotenlieder. Marjana Lipovsek (mz) met het Berlijns Omroepkoor en het Berlijns filharmonisch orkest o.l.v. Claudio Abbado. Sony SK 53360 (70’30”). 1992
Il canto sospeso is een van de meesterwerken uit het naoorlogse serialisme. Het werk is getoonzet voor solisten, koor en orkest en wordt gekenmerkt door een wrange, pointillistische stijl (de muziek verloopt eerder in punten dan in melodische lijnen) die volmaakt geschikt is voor de haast ondraaglijke scherpte en ontroering van de tekst: de laatste berichten van verzetsstrijders voordat ze worden geëxecuteerd.
De geheimzinnige titel – ‘Het lied van de gehangenen’ – krijgt tijdens het luisteren bijzondere betekenis: Nono schept namelijk een buitengewoon gevoel van de tijd die even stilstaat, een bevroren moment waarin zowel ondraaglijke pijn als grote waardigheid samenkomen.
In de koorgedeelten wordt dit op heel effectieve manier bereikt, namelijk door de tekst uit te spreiden in afzonderlijke woorden en soms ook lettergrepen en deze verder te spreiden over verschillende stemmen waardoor de tekst met de noorderzon tussen de ene en de andere stem als een gestoorde geest lijkt te verdwijnen.
Er komen ook een paar ontregelende momenten voor, in het bijzonder in het voorlaatste vocale deel waarin de sopraansolo een langere, intense lyrische melodie uitdraagt boven een spookachtig koor van vrouwenstemmen.
Hieruit blijkt dat het om moeilijk te bevatten muziek gaat, maar wel muziek die bij herhaaldelijk luisteren – en daarvoor is juist de cd – beloont. Hier gaat het om een zaaluitvoering van een bijzonder vervoerde en geconcentreerde verklanking, met name van het koor en de etherisch klinkende Barbara Bonney.
De door Bruno Ganz en Susanne Lothar verzorgde voordracht van de oorspronkelijke brieven aan het begin en middenin het programma zijn heel mooi gedaan, maar in het Duits en kunnen zo nodig worden overgeslagen.
Het enige alternatief – een zaalregistratie van het Concertgebouworkest onder Boulez (RCA Live 05001) – is minder aantrekkelijk omdat het deel uitmaakt van een album met 14 cd’s).
Met de uitvoering door Marjana Lipovsek van Mahlers Kindertotenlieder is niets mis, maar de koppeling is wat ongemakkelijk en moet eerder als toegift worden beschouwd. Daarvoor liggen Christa Ludwig (EMI 574.573-2), Baker (EMI 566.981-2) en desnoods Ferrier (Regis RRC 1153) meer voor de hand.